Groen-zwarte pijlgifkikker

Beschrijving van de groen-zwarte pijlgifkikker

Leefgebied van de groen-zwarte pijlgifkikker

De groen-zwarte pijlgifkikker komt voor in tropische gebieden in Latijns-Amerika, zoals in Costa Rica, Panama en Colombia. Hij is ook op Hawaï geïntroduceerd en gedijt daar goed.

Volwassen exemplaren leven op de bodem van het regenwoud. Ze geven de voorkeur aan locaties in de buurt van kleine stroompjes of poelen waarin de kikkervisjes leven.

In dichtbevolkte gebieden op Hawaï worden de eieren vaak in gebroken bierflesjes of oude blikjes aangetroffen.

Uiterlijk

Groen-zwarte pijlgifkikkers komen in veel kleurvarianten voor. De meeste zijn groen of lichtblauw met zwart banden of vlekken. De kikkers op Hawaï zijn metaalgroen of bruin-zwart.

Volwassen dieren zijn ongeveer 4 cm lang. Zoals bij de meeste kikkers, vormen de kop en de romp van volwassen dieren één geheel zonder nek en hebben ze geen staart.

Kikkervisjes hebben kieuwen om te ademen, in tegenstelling tot volwassen dieren, die met longen ademen.

Kikkervisjes hebben geen poten, maar wel een staart, wat handig is voor in het water waarin ze leven.

Andere belangrijke fysieke kenmerken van groen-zwarte pijlgifkikkers zijn de gifklieren die zich verspreid over het oppervlak van het lichaam bevinden.

Er wordt aangenomen dat door de felle kleuren roofdieren die kleuren kunnen onderscheiden, de kikkers met rust laten. De sterk contrasterende patronen kunnen aposematisch zijn voor roofdieren die geen kleuren kunnen zien, hoewel dit niet is bewezen. Er zijn ongeveer 90 alkaloïden gevonden bij alle soorten pijlgifkikkers.

Voortbeweging

Ze maken kenmerkende huppelende bewegingen.

Wetenswaardigheden

• Groen-zwarte pijlgifkikkers vermijden predatie door hun aposematische kleuren en extreem giftige huidafscheidingen.
• In dichtbevolkte gebieden op Hawaï, worden de eieren vaak in gebroken bierflesjes of oude blikjes gelegd.
• Kikkervisjes hebben kieuwen om te ademen, in tegenstelling tot volwassen dieren, die met longen ademen.

Voedsel in de natuur

Groen-zwarte pijlgifkikkers jagen op kleine ongewervelde dieren. Het meest opvallend is dat deze kikkers mieren eten die grote hoeveelheden alkaloïden in hun weefsel hebben. De kikkers kunnen die alkaloïden in hun huid opslaan, waardoor ze giftig worden.

Exemplaren die in gevangenschap worden gehouden en een dieet met insecten zonder alkaloïden krijgen, verliezen hun giftigheid.

Deze kikkers vangen hun prooi door hun kleverige tongen en hun uitstekende gezichtsvermogen te gebruiken.

Gedrag

Groen-zwarte pijlgifkikkers zijn overdag actief en zitten gedurende de dag zelden stil. Ze zijn constant in beweging om naar voedsel te zoeken en om voor de jongen te zorgen.

Hoewel het kleurenpatroon van deze kikkers dient om roofdieren te waarschuwen dat ze giftig zijn en niet om partners te lokken, is het paringsritueel behoorlijk uitgebreid. De mannetjes vechten met elkaar, en als een vrouwtje een partner heeft gekozen, blijft het mannetje op zijn eigen territorium.

Er is weinig bekend over communicatie bij deze soort. Mannetjes gebruiken geluiden om vrouwtjes te lokken om mee te paren en om hun territoria af te bakenen. Het is ook mogelijk dat er visuele uitingen en chemische stoffen bij betrokken zijn. Ze gebruiken hun uitstekende zicht om prooien te vangen.

Predatie

Groen-zwarte pijlgifkikkers vermijden predatie door hun aposematische kleuren en extreem giftige huidafscheidingen.

Voortplanting in de natuur

De mannetjes hebben een uitgebreid ritueel om vrouwtjes te lokken. Ze vechten eerst onder elkaar om een territorium af te bakenen, wat dan voor de rest van de paartijd in stand blijft. Het mannetje lokt dan een vrouwtje met trillende geluiden. Een onderdeel van het paargedrag is dat de kikkers onderling tegen elkaar aan wrijven.

Zodra het baltsritueel is voltooid, legt het vrouwtje maximaal zes eieren in een kleine plas water. De eieren zijn ter bescherming ingekapseld in een geleiachtige substantie. De paartijd valt samen met het regenseizoen van het regenwoud, van half juli tot half september.

Tijdens de twee weken durende groeiperiode keert het mannetje regelmatig terug naar de eieren om ze te controleren.

Zodra de kikkervisjes uitkomen, klimmen ze op de rug van het mannetje die ze naar een plek brengt die geschikt is voor verdere ontwikkeling, zoals een meer of een beek. Hierbij zitten de kikkervisjes aan het mannetje vast door middel van een slijmafscheiding die alleen in water oplosbaar is, zodat ze er onderweg niet per ongeluk afvallen.

Als ze eenmaal op hun eindbestemming zijn, staan de kikkervisjes er alleen voor. Ze hebben dan nog zes weken nodig om zich te ontwikkelen tot volwassen kikkers.

De levensduur in het wild is niet bekend. In gevangenschap worden ze ongeveer acht jaar.

Bedreiging

Groen-zwarte pijlgifkikkers worden momenteel niet als bedreigd beschouwd. Echter, door de vernietiging van leefgebied, de tropische regenwouden, is het waarschijnlijk dat ze binnen korte tijd in de problemen zullen komen. Er wordt zelfs gespeculeerd dat deze dieren van het geslacht Dendrobates de eerste pijlgifkikkers zullen zijn die op de lijst van een grote natuurbeschermingsorganisatie zoals CITES zullen worden geplaatst.

Bronnen:

• IUCN: IUCN SSC Amphibian Specialist Group. 2020. Dendrobates auratus. The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T55174A3024941. Accessed on 20 October 2020. 
• Animal Diversity Web: Schafer, R. 1999. “Dendrobates auratus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed October 22, 2020 at https://animaldiversity.org/accounts/Dendrobates_auratus/
• Wikipedia: Seite „Goldbaumsteiger“. In: Wikipedia, Die freie Enzyklopädie. Bearbeitungsstand: 26. September 2020, 20:57 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Goldbaumsteiger&oldid=204012046 (Abgerufen: 22. Oktober 2020, 14:11 UTC)

Dendrobates auratus

Naam	Groen-zwarte pijlgifkikker
Klasse	Amfibia (Amfibieën)
Orde	Anura (Kikkers)
Familie	Dendrobatidae (Pijlgifkikkers)
Geslacht	Dendrobates
Soort	Dendrobates auratus
Lengte	4 cm
Paartijd	Juli – september
Aantal eieren	4 – 6 eieren
Plaats eieren	Kleine plas water
Incubatietijd	2 weken
Geboorte	Juli – september
Geslachtsrijp	12 – 15 maanden
Levensduur in gevangenschap	8 jaar
Voeding in de natuur	Kleine ongewervelde dieren
Leefgebied	Latijns-Amerika
Groep/solitair
Fokprogramma	–
CITES	Appendix II (22/10/1987)
EU Listing	Annex B (14/12/2019)
IUCN	Niet bedreigd (LC)