Nijlantilope

Beschrijving van de Nijlantilope

Leefgebied

De Nijlantilope komt alleen voor in Afrika in Zuid-Soedan en in de Machar Gambella moerassen van Ethiopië. Hij leeft daar in de droge en natte moerasgebieden en steppes met kort gras, hoge riet of suikerriet.

Uiterlijk

De mannetjes en de vrouwtjes zien er zo verschillend uit dat het lijkt alsof het om twee verschillende soorten gaat. Ze hebben echter beiden lang en grof haar, langwerpige smalle hoeven, een korte neus en een lange staart met een lengte tussen de 40 en 50 cm. De vacht van het mannetje is bruinzwart met een brede, witte baan vanaf de ogen over de bovenkant van de hals. Een deel van de snuit en het midden van de buik zijn eveneens wit. De vrouwtjes hebben een gelig bruine vacht. 

Mannetjes zijn gemiddeld 165 cm lang en hebben een schouderhoogte van 100 tot 105 cm. Ze wegen tussen de 90 en 120 kg en hebben bovendien lange hoorns van 48 tot 87 cm. 

Vrouwtjes zijn lichtgeel en hebben geen hoorns. Jonge mannetjes zien er, tot ze 2-3 jaar oud zijn, net zo uit als de vrouwtjes. Daarna begint de kleur van de vacht te veranderen en beginnen de hoorns te groeien. Vrouwtjes zijn gemiddeld 135 cm lang, hebben een schouderhoogte van 80 tot 85 cm en wegen tussen de 60 en 90 kg.

Wetenswaardigheden

• Mannetjes en vrouwtjes zien er zo verschillend uit dat het lijkt alsof het om twee verschillende soorten gaat.
• Jonge mannetjes zien er, tot ze 2-3 jaar oud zijn, net zo uit als de vrouwtjes.
• In het wild is de sterfte onder de kalveren hoog door infectieziektes die door vliegen worden overgebracht.
• Nijlantilopen leven in een haremverband waarin alleen het dominante mannetje seksueel actief is.

Voedsel in de natuur

Nijlantilopen zijn herbivoren en eten grassen, kruiden en waterplanten.

Gedrag

Nijlantilopen zijn sociale dagdieren. Ze leven in kuddes van 50 tot 500 dieren, maar zijn wel territoriaal. In een kudde zijn drie rangordes: vrouwtjes met jongen, vrijgezelle mannetjes en volwassen mannetjes met een eigen territorium.

Bij aanvallen van roofdieren is er geen sprake van een gezamenlijke verdediging, maar de vrouwtjes proberen hun jongen te beschermen tegen kleine roofdieren door te schoppen.

Predatie

Natuurlijke vijanden zijn leeuwen, luipaarden, Afrikaanse wilde honden en krokodillen.

Voortplanting in de natuur

Nijlantilopen leven in een haremverband waarin alleen het dominante mannetje seksueel actief is. Ze hebben een uniek paringsritueel. Het mannetje buigt zijn kop naar de grond en plast over zijn keel en de haren aan zijn hals. Vervolgens wrijft hij deze natte haren over het voorhoofd en het achterwerk van het vrouwtje, waarna de paring begint. 

De draagtijd is gemiddeld 235 dagen waarna één kalf van 4.5 tot 5.5 kg wordt geboren. De kalfjes worden na 6 tot 8 maanden gespeend. In het wild is de sterfte onder de kalveren hoog door infectieziektes die door vliegen worden overgebracht. In gevangenschap is de sterfte onder de kafjes hoog door inteelt.

Een maand nadat een vrouwtje gekalfd heeft kan ze weer drachtig worden. Hierdoor is het gemiddelde geboorte-interval 11.6 maanden. De meeste vrouwtjes krijgen dan ook iedere jaar een kalf. De kalfjes worden in het wild in het regenseizoen geboren. In gevangenschap vinden de geboortes ook tussen februari en mei plaats.

Beide geslachten zijn na 2 jaar geslachtsrijp.

Bedreiging

Nijlantilopen komen, maar in twee kleine gebieden voor waar bovendien veel politiek en sociale onrust heerst. Daarnaast hebben ze te lijden onder verlies van leefgebied en de jacht. Hierdoor worden ze in hun voortbestaan bedreigd. Meest recente tellingen wijzen uit dat er nog 30.000 tot 40.000 exemplaren leven. De IUCN heeft deze soort als bedreigd geclassificeerd.

Bronnen:

• IUCN: IUCN SSC Antelope Specialist Group. 2008. Kobus megaceros. The IUCN Red List of Threatened Species 2008: e.T11034A3241754. https://www.iucnredlist.org/species/11034/50189177Accessed 13 April 2016
• Animal Diversity Web: Corrie, J. 2004. “Kobus megaceros” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed April 13, 2016 at https://animaldiversity.org/accounts/Kobus_megaceros/

Kobus megaceros

Naam	Nijlantilope
Klasse	Mammalia (zoogdieren)
Orde	Cetartiodactyla (Walvissen en evenhoevigen)
Familie	Bovidae (Holhoornigen)
Geslacht	Kobus (Waterbokken)
Soort	Kobus megaceros
Grootte	165 cm
Schouderhoogte man	100-105 cm
Schouderhoogte vrouw	80-85 cm
Staartlengte	40-50 cm
Gewicht man	90-120 kg
Gewicht vrouw	60-90 kg
Lengte horens man	48-87 cm
Paartijd	Augustus-November
Paringsinterval	11.6 maanden
Draagtijd	Gem. 235.5 dagen
Nest	–
Geboorte	In het regenseizoen met name tussen februari en mei
Geboortegewicht	4.5-5.5 kg
Aantal jongen	1 jong
Spenen	6-8 maanden
Geslachtsrijp	2 jaar
Levensduur in de natuur	10-11.5 jaar
Voeding in de natuur	Grassen, kruiden en waterplanten
Leefgebied	Zuid-Soedan en in de Machar Gambella moerassen van Ethiopië in Afrika
Groep/solitair	Leven in kuddes
Fokprogramma	ESB: FOTA, John McLaughlin
CITES	–
IUCN	Bedreigd (EN)