
License: Public Domain

Chlamydosaurus kingii
The IUCN Red List of Threatened Species 2017
Accessed on 27 July 2022.

License: Public Domain
Beschrijving van de kraaghagedis
Leefgebied
De kraaghagedis of kraagagame komt in Noord-Australië en Zuid Nieuw-Guinea voor.
Habitat
De kraaghagedis leeft in de sub humide tot halfdroge grasachtige bossen en droge sclerofylle bossen. Hij is boombewonend, kan uitstekend klimmen, en brengt het grootste deel van zijn tijd door op stammen en takken van staande bomen.
Uiterlijk
De kraaghagedis is een van de meest kenmerkende en bekende hagedissen van Australië. Het is een grote hagedis met een gemiddelde lengte, inclusief de staart, van 85 cm. Hij is matig robuust gebouwd met lange ledematen en een matig lange staart.
De kleur van deze hagedis is roodbruin tot bruin of geelbruin. De staart is vaag gestreept met een donkergrijze punt. Deze wordt gebruikt als balans bij het rennen en ook om concurrenten van zich af te slaan. De tong en de binnenkant van de mond zijn roze of geel.
Maar het meest opvallende kenmerk is de grote Elizabethaans-achtige kraag rond de keel die hij abrupt opzet wanneer hij bedreigd wordt. Deze kraag is gewoon een dunne, maar grote huidplooi rond de keel, die, wanneer hij volledig is opgericht, bijna 30 cm breed kan zijn. De kraag ligt als een cape over de schouders totdat hij wordt opgezet en bevat net als een paraplu verstevigde delen die bij de kraaghagedis bestaan uit kleine botjes die in feite vergroeiingen zijn van het tongbeen.
Kraaghagedissen zijn seksueel dimorf met volwassen mannetjes die een kop-romplengte van 290 mm bereiken en een gewicht van minstens 870 g. Vrouwtjes zijn veel kleiner en bereiken een kop-romplengte van 235 mm en een gewicht van 400 g.
Er zijn opmerkelijke verschillen in de grootte van kraaghagedissen tussen geografische regio’s
Wetenswaardigheden
- Vanwege de uitstekende camouflage worden ze meestal alleen waargenomen wanneer ze na een regenbui naar de grond afdalen om voedsel te zoeken.
- Kraaghagedissen zijn uniek in hun soort. De manier van imponeren met de kraag is van geen enkel ander reptiel bekend.
- Kraaghagedissen zoeken gebieden na een bosbrand op. Doordat de vegetatie dan verschroeid is kunnen kleine dieren niet goed meer schuilen en zijn ze een gemakkelijke prooi.
- Als het gemiddeld warmer is geweest dan 35 graden, dan komen uit het nest alleen maar vrouwtjes voort.
Voedsel
Kraaghagedissen zijn boombewoners en brengen 90% van hun tijd door in bomen. Meestal dalen ze alleen af naar de grond om te eten. Het zijn insecteneters en ze eten meestal kleine ongewervelde dieren, maar het is bekend dat ze ook kleine zoogdieren en andere hagedissen eten. Een groot deel van het menu bestaat echter uit mieren, aangezien deze een van de weinige dieren zijn die algemeen voorkomen in dezelfde habitat als de kraagagame
Gedrag
De kraaghagedis is een dagdier die het grootste deel van zijn tijd op boomstammen en lage takken rust.
Ze ondergaan seizoensgebonden veranderingen met betrekking tot dieet, groei, habitatgebruik en activiteit. Het droge seizoen wordt gekenmerkt door een afname van activiteit en ze geven dan de voorkeur aan grote bomen met lange uitstekende takken. Het natte seizoen wordt gekenmerkt door een toename van activiteit en de keuze van kleinere bomen met kleine diameters.
De soort staat bekend om het op twee poten voortbewegen tijdens het hardlopen. Bij verstoring snelt deze tweevoetige hagedis gewoonlijk naar de dichtstbijzijnde boom, maar als alternatief kan hij zich verbergen onder lage vegetatie of in een “bevries”-modus gaan.
Als de hagedis in het nauw wordt gedreven, keert hij zich gewoonlijk naar zijn agressor en voert hij het verdedigingsmechanisme uit waarvoor de kraaghagedissen het meest bekend zijn.
Predatie
Het tonen van de halskraag dient om te imponeren; zowel om vijanden te bedreigen als om concurrenten af te schrikken en om indruk te maken op het andere geslacht. Om de kraag uit te klappen moet de hagedis zijn bek wijd opensperren; met een gesloten bek is dat onmogelijk. Bij een geopende bek wordt ook de gele binnenzijde van de mond zichtbaar die eveneens dient om af te schrikken. De voorpoten worden opgericht zodat de kop zover mogelijk van de grond komt. Als de show een vijand niet overtuigt, zet de agame het op een lopen waarbij het dier op alleen de achterpoten wegrent. De hagedis houdt dit echter niet lang vol en vlucht vervolgens meestal in een boom.
De belangrijkste predatoren zijn adelaars, uilen, grotere hagedissen, slangen, dingo’s en buidelmarters.
Voortplanting
Deze soort is ovipaar. Het paarseizoen voor komt overeen met het natte seizoen, dat begint in oktober of november en duurt tot februari of maart. Mannetjes zijn territoriaal en lijken hun kraag te gebruiken om potentiële partners aan te trekken. Er is echter geen afdoende informatie verzameld waaruit blijkt dat de partnerkeuze verband houdt met de grootte van de kraag.
Vrouwtjes leggen eieren tijdens het natte seizoen welke in ongeveer 70 dagen worden uitgebroed. Een legsel varieert van 4-13 eieren, met een gemiddelde van 8 eieren. Het nest bevindt zich in gebieden met vlakke, grofkorrelige zandgrond, omringd door dun gras en bladafval, zonder vegetatie direct boven het nest, waardoor het nest het grootste deel van de dag zonlicht kan ontvangen.
Het aantal eitjes per legsel kan sterk verschillen per populatie, wat waarschijnlijk in verband staat met het voedselaanbod. Als de juvenielen verschijnen lijken ze al direct op de volwassen dieren, al zijn ze veel kleiner.
Bedreiging
In grote delen van het verspreidingsgebied komt de agame nog algemeen voor. De soort wordt door de IUCN beschouwd als niet bedreigd (Least Concern). Bedreigingen zijn vooral van menselijke aard, zoals verwilderde katten die op de hagedis jagen. Ook komen regelmatig bosbranden voor in het natuurlijke verspreidingsgebied. Een andere bedreiging is de komst van de invasieve reuzenpad (Rhinalla marina). Deze pad vergiftigt de predatoren die hem opeten, daar waar de pad is opgedoken is een afname van de populatiedichtheid vastgesteld.
Bronnen
- O’Shea, M., Allison, A., Tallowin, O., Wilson, S. & Melville, J. 2017. Chlamydosaurus kingii. The IUCN Red List of Threatened Species 2017: e.T170384A21644690. https://www.iucnredlist.org/species/170384/21644690 Accessed on 27 July 2022.
- Savage, M. 2001. “Chlamydosaurus kingii” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed July 27, 2022 at https://animaldiversity.org/accounts/Chlamydosaurus_kingii/
- Kraaghagedis. (2022, februari 16). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald, juli 27, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kraaghagedis&oldid=61123226.
Chlamydosaurus kingii
Naam | Kraaghagedis |
Klasse | Reptilia (Reptielen) |
Orde | Squamata (Schubreptielen) |
Familie | Agamidae (Agamen) |
Geslacht | Chlamydosaurus |
Soort | Chlamydosaurus kingii |
Kop-romplengte | ♂ 290 mm, ♀ 235 mm |
Staartlengte | 2/3 van de totale lengte |
Gewicht | ♂ 870 gram, ♀ 400 gram |
Paartijd | Oktober-maart |
Broedinterval | Jaarlijks |
Geboorte lengte | 40-50 mm |
Aantal legsels | 1-2 legsels |
Aantal eieren | 4-13 eieren, gemiddeld 8 |
Incubatietijd | 2-3 maanden |
Geslachtsrijp | ♂ bij kop-romplengte 185 mm, ♀ bij 175 mm |
Levensduur | 5-7 jaar (10 jaar in gevangenschap) |
Voeding in de natuur | Insecteneters |
Leefgebied | Noord-Australië en Zuid Nieuw-Guinea |
Groep/solitair | Solitair |
Fokprogramma | – |
CITES | – |
EU Listing | – |
IUCN | Niet bedreigd (LC) |
Ontdek meer van zoo-dieren.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.