Grijze kroonkraanvogel

Beschrijving van de grijze kroonkraanvogel

Leefgebied

Van de grijze kroonkraanvogel komen twee ondersoorten voor:

• Oost-Afrikaanse kroonkraanvogel (Balearica regulorum gibbericeps)
• Zuid-Afrikaanse kroonkraanvogel (Balearica regulorum regulorum).

De Oost-Afrikaanse kroonkraanvogel komt voor van Oeganda en Kenia tot aan noord Zimbabwe en noord Mozambique. De Zuid-Afrikaanse kroonkraanvogel komt voor in het zuiden van Angola, het noorden van Namibië, het oosten van Botswana en in Zimbabwe en tevens in het zuidoosten van Zuid-Afrika.

Ze leven gewoonlijk in de buurt van water op graslanden, savannes, landerijen en drassige gebieden. Ze worden echter ook aangetroffen op landbouwgronden zoals weilanden, akkerland of braakliggende velden.

Uiterlijk

Op de kop heeft deze vogel gouden kruinveren die aan het uiteinde zwart zijn. De irissen zijn lichtgrijs tot blauw. Grijze kroonkranen hebben een grijze snavel die korter is dan die van andere kraanvogels. Ze hebben kale witte wangen met een rode gloed met daaromheen zwarte veren. Onder aan de keel heeft de kroonkraan twee rode lellen.

De nek is parelgrijs van kleur. De zwarte poten zijn lang en hebben een lange teen achter aan de poot zodat ze ook goed in bomen kunnen zitten.

Ze hebben een grijs verenkleed. De vleugels zijn echter wit en het achterste deel van de vleugel kan in kleur variëren van bruin tot goud. De staart is zwart maar de bovengelegen dekveren zijn bruin.

Beide geslachten hebben hetzelfde verenkleed, maar de mannetjes zijn iets groter dan de vrouwtjes. De lichaamslengte bedraagt 100 tot 110 cm en het gewicht 3 tot 4 kg. De spanwijdte bedraagt 180 tot 200 cm.

Jonge vogels zijn voornamelijk grijs met een bruine kroon en een bruine nek. De lellen onderaan de keel verschijnen na vier maanden en verkleuren van roze naar rood naarmate de vogel ouder wordt. Na 12 maanden hebben ze kleuren van volwassen vogels.

Wetenswaardigheden

• Kenmerkend voor de grijze kroonkraanvogels is de goudkleurige kroon op hun kop,
• Grijze kroonkraanvogels hebben een extra teen achterop hun poten, waardoor ze op boomtakken kunnen zitten. Andere kraanvogels kunnen dit niet.
• Tijdens de paartijd, maar ook daarbuiten, voeren kraanvogels vaak dansen op.

Voortbeweging

Kroonkraanvogels vliegen met gestrekte nek. Verder zijn ze vooral op de grond te vinden, op zoek naar voedsel.

Voedsel in de natuur

Grijze kroonkraanvogels eten voornamelijk zaden, insecten, kleine zoogdieren en reptielen.

Gedrag

Grijze kroonkraanvogels zijn de enige kraanvogels die regelmatig in bomen zitten. Ze eten insecten en kleine zoogdieren die ze vinden bij kudden hoefdieren die ze wel eens volgen. Buiten het broedseizoen leidt de vogel een zwervend bestaan. Het zijn standvogels.

Voortplanting

Grijze kroonkraanvogels zijn monogaam en vormen paartjes voor het leven. In de paartijd voeren beide vogels een paringsdans uit waarbij ze op- en neergaande bewegingen, buigingen en sprongen maken. Zowel het mannetje als het vrouwtje kan beginnen met dansen. De dans begint met het slaan van kreten waarbij de keelzak wordt opzet. Dan maken ze op- en neergaande bewegingen met de kop, spreiden hun vleugels uit en maken een aantal sprongen. Elk van de beide vogels kan het initiatief nemen om te stoppen met dansen.

De broedperiode hangt af van de regenperiode. In Oost-Afrika broeden ze het hele jaar door met pieken rond de natte periodes. In Zuid-Afrika en de meer drogere gebieden broeden ze meestal gedurende de regenperiodes van oktober tot april met pieken in december en februari.

Ze bouwen hun nesten bij voorkeur in de buurt of in stilstaand water. Ze kiezen meestal plekken uit waar veel hoge begroeiing is. De begroeiing zorgt voor de benodigde beschutting. Alleen hun kop steekt boven de begroeiing uit, zodat ze nog goed zicht hebben. De nesten zijn gemiddeld 50 tot 86 cm in doorsnede en worden zo’n 12 cm boven het water gebouwd. Beide ouders helpen mee met het maken van het nest.

Ze leggen 2 tot 4 eieren, wat meer is dan andere kraanvogelsoorten die meestal 1 tot 2 eieren leggen. De broedtijd bedraagt 28 tot 30 dagen. Beide ouders broeden de eieren uit. Twaalf uur nadat ze uit het ei zijn gekropen kunnen ze al zwemmen en drijven. Als kuiken groeien ze zeer snel. Ze worden geboren met al vrij grote poten en deze blijven dan ook de eerste paar weken voorop in de ontwikkeling. Na 24 uur beginnen ze te eten. Na twee dagen kunnen ze al samen met hun ouders op pad om voedsel te zoeken waarna ze de nacht weer doorbrengen in hun nest. Ze zoeken hun voedsel in de moerassige gebieden waar ze voldoende beschutting hebben. Na 56 – 100 dagen vliegen ze uit. Ze sluiten zich dan aan bij andere groepen jonge vogels. Na ongeveer 3 jaar zijn ze geslachtsrijp.

Grijze kroonkraanvogels worden in de natuur ongeveer 22 jaar. In gevangenschap kunnen ze 25 jaar worden.

Predatie

De enige predatoren zijn hondachtigen.

Bedreiging

Door de droogte in Afrika verhuizen steeds meer mensen naar waterrijke gebieden. Door de vorming van landbouwgebieden wordt het leefgebied van de grijze kroonkraanvogel steeds kleiner en soms raken ze vergiftigd door het gebruik van pesticiden. Ook wordt er op kroonkraanvogels gejaagd voor het vlees. De IUCN status is: Bedreigd (EN).

Bronnen:

• IUCN: BirdLife International. 2016. Balearica regulorum. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22692046A93334893. https://www.iucnredlist.org/species/22692046/93334893 Accessed 31 August 2014
• Thairu, M. 2011. “Balearica regulorum” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed September 01, 2014 at http://animaldiversity.org/accounts/Balearica_regulorum/
• Zodiac Animals

Balearica regulorum

Naam	Grijze kroonkraanvogel
Klasse	Aves (vogels)
Orde	Gruiformes (Kraanvogelachtigen)
Familie	Gruidae (Kraanvogels)
Geslacht	Balearica (Kroonkraanvogels)
Soort	Balearica regulorum
Grootte	100 – 110 cm
Spanwijdte	1.8 – 2 m
Gewicht	3 – 4 kg
Broedinterval	1 x per kaar
Broedperiode	Rond het regenseizoen
Nest	in de buurt van of in stilstaand water
Aantal eieren	2 – 4 eieren
Broedtijd	28-30 dagen
Uitvliegen	56 – 100 dagen
Geslachtsrijp	3 jaar
Levensduur	22 jaar
Voeding in de natuur	Zaden, insecten, kleine zoogdieren en reptielen.
Leefgebied	Graslanden, landerijen en moerasgebieden in West, Oost en Zuid Afrika.
Groep/solitair	Groep
Fokprogramma	–
CITES	Appendix II (01/08/1985)
EU Listing	Annex B (04/02/2017)
IUCN	Bedreigd (EN)