Jufferkraanvogel

Beschrijving van de jufferkraanvogel

Leefgebied

De jufferkraanvogel komt voor in delen van Europa dwars door Azië tot in China. Hij leeft daar op steppen met aangrenzende moerassen en drassige gebieden. Tijdens het broedseizoen heeft hij graag wat ruimte om zich heen en zoekt een broedplaats in de buurt van water.

Uiterlijk

Het is de kleinste van alle kraanvogelsoorten. Ze hebben een lange nek, lange, smalle poten en een witte verenpluim achter het oog. Ze wegen ongeveer anderhalve kilo en kunnen een hoogte bereiken van 90 – 100 centimeter. Het verenkleed is voornamelijk blauwgrijs met een zwarte kop, keel, het grootste deel van de nek en verlengde borstveren. De slagpennen zijn zwart, maar de staart is donkergrijs.

Wetenswaardigheden

• De jufferkraanvogel staat bekend om zijn mooie dansen die vaak worden verward met baltsgedrag in verband met voorplanting.
• Ze hebben ook een paringsdans.
• Het zijn de kleinste van alle kraanvogelsoorten.

Voedsel in de natuur

In de natuur eten jufferkraanvogels allerlei plantaardig voedsel, maar ook kleine dieren zoals wormen, slakken en insecten. Soms komt het voor dat ze zelfs kikkers, hagedissen, muizen en jonge vogels eten.

Gedrag

In de herfst komen de kraanvogels met honderden, soms duizenden bij elkaar om vanuit daar samen naar de overwinteringsgebieden te trekken. Hoge gebergten en zeeën vormen geen hindernis voor deze vluchten. Op de trek vormen ze zogenoemde V-formaties en ze maken veel lawaai tijdens de trek. Onderweg naar het overwinteringsgebied verblijven de jufferkraanvogels op tijdelijke pleisterplaatsen. Deze zijn vaak hetzelfde en in Oost-Nederland en België zijn ook van deze pleisterplaatsen te vinden, waar kraanvogels elk jaar terugkeren. Jufferkraanvogels nemen graag een bad en voeden zich met diverse granen en ongewervelde dieren.

Jufferkraanvogel staat bekend om hun mooie dansen die vaak worden verward met baltsgedrag in verband met voorplanting. Kraanvogels voeren echter het hele jaar door van deze dansen op, zelfs bij kou en sneeuw in de winter. Ze verzamelen zich met een groep op een open plek en zoeken enige tijd rustig naar voedsel. Eén van hen begint met de dans door de kop op te richten en een luid ‘kroekroe‘ uit te stoten. Hij spreidt zijn vleugels, stampt met zijn poten op de grond en maakt enkele sprongen op de plaats. Hij buigt zijn lange hals naar de grond, terwijl hij luidruchtige kreten blijft uitstoten. Hij begint in het rond te draaien en geleidelijk of op hetzelfde moment gaan zijn soortgenoten meedoen. Het ritme van de dans wordt steeds sneller, het gekrijs wordt luider en de sprongen hoger. De dans verstevigt de sociale banden binnen de groep. Dit heeft niets te maken met de paring, want ook jongere dieren doen hieraan mee.

Ze hebben ook een paringsdans. De man spreidt zijn vleugels en rekt zijn hals, hij groet de vrouw om haar aandacht te trekken, met grote sprongen benadert hij zijn uitverkorene, de twee vogels heffen een duet aan.

Voortplanting in de natuur

Jufferkraanvogels keren elk jaar terug naar dezelfde broedplaats, zolang die gebieden niet door ingrijpen van de mens worden verstoord. De jufferkraanvogel broedt op beschutte, vaak moeilijk toegankelijke plaats, op de grond. Zowel het mannetje als het vrouwtje bouwen samen hun nest. Het vrouwtje legt meestal twee eieren, die door zowel het mannetje als het vrouwtje na ongeveer dertig dagen worden uitgebroed. De jonge jufferkraanvogels kunnen vanaf de eerste dag lopen en als het nodig is zwemmen. Na tien weken kunnen ze vliegen.

Bedreiging

De jufferkraanvogel wordt bedreigd door toedoen van de mens, die de leefgebieden verstoren. Doordat jufferkraanvogels elk jaar terugkeren naar dezelfde broedplaats en zich niet goed kunnen aanpassen aan nieuwe leefgebieden is het aantal jufferkraanvogels sterk gedaald.

Bronnen:

• IUCN: BirdLife International. 2016. Anthropoides virgo. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22692081A86179341. https://www.iucnredlist.org/species/22692081/131927771 Downloaded on 13 December 2011.
• Zodiac Animals

Anthropoides virgo

Naam	Jufferkraanvogel
Klasse	Aves (vogels)
Orde	Gruiformes (Kraanvogelachtigen)
Familie	Gruidae (Kraanvogels)
Geslacht	Anthropoides
Soort	Anthropoides virgo
Grootte man	90 – 150 cm
Grootte vrouw	90 – 150 cm
Spanwijdte	51 – 60 cm
Gewicht man	2.2 – 2.7 kg
Gewicht vrouw	2.1 – 2.5 kg
Paartijd	Lokaal regenseizoen
Broedinterval	1 x per jaar
Broedtijd	27 – 29 dagen
Nest	Beschutte, vaak moeilijk toegankelijke plaats op de grond
Geboorte	Lokaal regenseizoen
Gewicht eieren
Aantal eieren	2 eieren
Uitvliegen	55 – 60 dagen
Geslachtsrijp man	2 jaar
Geslachtsrijp vrouw	2 jaar
Levensduur	27 jaar
Voeding in de natuur	Zaden, planten, vruchten, kleine knaagdieren
Leefgebied	Delen van Europa, dwars door Azië tot in China
Groep/solitair	Koppels
Fokprogramma	–
CITES	Appendix II (01/08/1985)
EU Listing	Annex B (04/02/2017)
IUCN	Niet bedreigd (LC)