Knobbeleend

Beschrijving van de knobbeleend

Leefgebied

De knobbeleend is een vreemde, pantropische eend, die leeft in tropische draslanden in de Afrikaanse Sub-Sahara, op Madagaskar en in Zuid-Azië van Pakistan tot Laos en in het uiterste zuiden van China.

Uiterlijk

De knobbeleend is een van de grootste soorten eenden. Deze eend is 56 tot 76 cm groot en heeft een spanwijdte van 116 tot 145 cm en een gewicht van 1 tot 2,9 kg. Volwassen knobbeleenden hebben een witte kop met donkere vlekjes, een volledig witte nek, borst en buik. De vogel is van boven iriserend zwart met een groene of blauwe glans. Het mannetje is aanmerkelijke groter dan het vrouwtje en heeft een grote zwarte knobbel op de snavel. 

Jonge vogels hebben een dofgele onderkant, kop en nek en hebben een dofbruine rug en oogstreep. De bovenkant van de kop is eveneens dofbruin.

Het verschil met de Amerikaanse knobbeleend is het formaat en het verenkleed op de flanken. De Amerikaanse (onder-)soort is kleiner, met donkere flanken, bij mannetjes zwart en bij vrouwtjes grijs, terwijl dit bij de knobbeleenden van de Oude Wereld lichtgrijs en bij de vrouwtjes soms wit is.

Wetenswaardigheden

• Het mannetje heeft een grote zwarte knobbel op de snavel.
• Knobbeleenden zitten vaak in bomen.
• Meestal heeft een mannetje 3 tot 5 vrouwtjes..
• Meerdere vrouwtjes leggen hun eieren in hetzelfde nest.
• Een nest kan wel 50 eieren bevatten die door de vrouwtjes worden uitgebroed.

Voedsel in de natuur

Ze eten moeras- en waterplanten en in mindere mate kleine visjes, ongewervelde dieren en zaden. In rijstvelden, kunnen ze grote schade veroorzaken en wordt er om deze reden door boeren op gejaagd. 

Gedrag

Ze leven meestal en zwermen tot 100 vogels, maar in het regenseizoen zijn deze zwermen kleiner. Soms komen aparte zwermen voor van alleen mannetjes en vrouwtjes

Voortplanting in de natuur

Knobbeleenden hebben een bijzonder paringsritueel waarbij de vrouwtjes nauw betrokken zijn. Ze lopen daarbij in cirkels om het mannetje heen, die dit meestal beantwoord met diepe buigingen van de kop en de nek.

Knobbeleenden broeden tijdens en na het regenseizoen. Als er weinig regen valt broeden ze soms niet. Ze broeden bij zoetwater moerassen en meren in de tropen en nestelen met name in boomholtes maar ook in struiken en lang gras. Ze bekleden het nest met riet, gras of veren maar niet met dons. 

Knobbelganzen zijn polygame eenden. Meestal heeft een mannetje 3 tot 5 vrouwtjes. De mannetjes verdedigen de vrouwtjes en de jongen, maar niet de nestplaatsen. Vrijgezelle mannetjes wachten in bomen op hun kans een vrouwtje te vinden.

De vrouwtjes leggen 7 tot 15 geelachtige eieren. Maximaal drie vrouwtjes kunnen hun eieren in één nest leggen wat uiteindelijk wel 50 eieren kan bevatten. De eieren worden alleen door de vrouwtjes uitgebroed. Na 30 dagen komen de kuikens uit het ei.

Bedreiging

De knobbeleend heeft een groot verspreidingsgebied en daardoor is de kans op de status kwetsbaar (voor uitsterven) gering. De grootte van de wereldpopulatie is niet gekwantificeerd. Deze soort knobbeleend gaat in aantal achteruit door bejaging en aantasting van het leefgebied door ontbossing, omzetting van drasland in landbouwgebied en de aanleg van dammen. Echter, het tempo ligt onder de 30% in tien jaar (minder dan 3,5% per jaar). Om deze redenen staat deze soort eend als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN. 

Bronnen:

• IUCN:  BirdLife International. 2016. Sarkidiornis melanotos. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T45953631A95159254. https://www.iucnredlist.org/species/45953631/95159254 Accessed on 27 May 2017.
• EOL: Michаel Frаnkis,  Robert Hole, Jr, “Sarkidiornis melanotos Pennant, 1769” Encyclopedia of Life, available from https://eol.org/pages/45515906, Accessed on 28 May 2017
• Knobbeleend. (2020, mei 30). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 22:08, november 29, 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Knobbeleend
• Seite „Höckerglanzgans“. In: Wikipedia – Die freie Enzyklopädie. Bearbeitungsstand: 2. März 2020, 14:29 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/wiki/H%C3%B6ckerglanzgans (Abgerufen: 29. November 2021, 10:34 UTC)
• Pantropisch. (2014, oktober 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 08:14, november 28, 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Pantropisch

Sarkidiornis melanotos

Naam	Knobbeleend
Klasse	Aves (vogels)
Orde	Anseriformes (Eendvogels)
Familie	Anatidae (Eendachtigen)
Geslacht	Sarkidiornis
Soort	Sarkidiornis melanotos
Grootte	56 – 76 cm
Spanwijdte	116 – 145 cm
Gewicht	1 – 2,9 kg.
Broedinterval	Jaarlijks
Broedperiode	In of na het regenseizoen
Nest	In hoog gras of boomholten
Aantal eieren	7 – 15 eieren
Gewicht eieren
Broedtijd	30 dagen
Uitvliegen
Geslachtsrijp
Levensduur
Voeding in de natuur	Moeras- en waterplanten, kleine visjes, ongewervelde dieren en zaden.
Leefgebied	Afrikaanse Sub-Sahara, Madagaskar in Zuid-Azië van Pakistan tot Laos en in het uiterste zuiden van China.
Groep/solitair	Groepen tot 100 vogels
Fokprogramma	–
CITES	Appendix II (01/07/1975)
EU Listing	Annex B (04/02/2017)
IUCN	Niet bedreigd (LC)