Paradijskraanvogel

Beschrijving van de paradijskraanvogel

Leefgebied

De pradijskraanvogel of Stanleys kraanvogel is endemisch in Zuid-Afrika en het noorden van Namibië en leeft zowel in waterrijke groene heuvels en dalen als op hoger gelegen vlakten. 

Van de 15 soorten kraanvogels, is de paradijskraanvogel de minst wijd verbreide van allemaal. In de laatste twintig jaar is de paradijskraanvogel grotendeels verdwenen uit de Oost-Kaap, Lesotho, en Swaziland. De aantallen in de noordelijke provincies Vrijstaat, KwaZoeloe-Natal, Limpopo, Gauteng, Mpumalanga en Noordwest zijn afgenomen met 90%. Het grootste deel van de overgebleven populatie bevindt zich in oostelijk en zuidelijk Zuid-Afrika, met een kleine aparte groep in Etosha Pan in noordelijk Namibië. Zo nu en dan worden geïsoleerd broedende paartjes gevonden in de vijf buurlanden.

Uiterlijk

Paradijskraanvogels zijn relatief kleine kraanvogels met een grote kop, een lange nek en prachtige lange vleugelveren. Doordat ze de vleugelveren achter zich aanslepen worden deze al snel verward met staartveren.

Ze zijn 110 tot 120 cm lang en wegen 4,9 tot 5,3 kg. Ze hebben een spanwijdte van 1,8 tot 2,0 m. Paradijskraanvogels zijn lichtblauw van kleur met een witte kruin, een roze snavel en lange donkergrijze vleugelveren, die tot aan de grond komen. Van afstand lijken ze meer grijs dan lichtblauw. 

Meestal hebben kraanvogels een rode plek op de kop, maar dat heeft de paradijsvogel niet. In plaats daarvan heeft hij veren op zijn kop die hij, bij opwinding of agressie, overeind kan zetten.

Wetenswaardigheden

De paradijskraanvogel of Stanleys kraanvogel is de nationale vogel van Zuid-Afrika. 

Voedsel in de natuur

Ze foerageren door de grond af te zoeken naar zaden van grassen, wortels maar ook naar kleine dieren als sprinkhanen, wormen, krabben, kikkers en reptielen. 

Gedrag

Paradijskraanvogels zijn voor een deel sociale vogels, maar niet in het broedseizoen. Binnen een groep heerst een strikte hiërarchie. De oudere mannetjes zijn duidelijk dominant. In het broedseizoen zijn ze erg agressief tegenover andere dieren waarbij ze niet-roofdieren zoals runderen, schildpadden, plevieren en zelfs mussen meedogenloos aanvallen. Ook mensen die te dicht bij het nest komen worden aangevallen.

Voortplanting

De broedperiode loopt van oktober tot maart. De paarvorming in de groep begint in oktober waarbij potentiële partners in cirkels achter elkaar aanlopen. De mannetjes voeren vervolgens een dans op waarbij ze allerlei voorwerpen in de lucht gooien en sprongen maken. Vervolgens lijken een mannetje en een vrouwtje uit de groep elkaar gekozen te hebben en gaan ze samen verder dansen en voorwerpen in de lucht gooien en sprongen maken. Binnen twee weken na het dansen begint de paring.

Nesten worden op afgelegen en tevens hooggelegen graslanden gebouwd. De eieren worden dan in het gras of op kale grond gelegd. Soms worden nesten in waterrijke gebieden gemaakt. In dat geval worden de nesten op een platform van riet gebouwd.

Meestal worden er twee eieren gelegd die in 30 tot 33 dagen, zowel door het mannetje als het vrouwtje, worden uitgebroed. Twee dagen nadat de eieren zijn uitgekomen kunnen de jongen al lopen en kort daarna ook al zwemmen. De jongen worden alleen door de moeder gevoerd die voedsel opbraakt in de bek van een jong. De jongen vliegen na 3 tot 5 maanden uit. Ze blijven vaak nog in de buurt van de ouders totdat ze bij het begin van het volgend broedseizoen door de ouders worden weggejaagd.

Na 3 tot 5 jaar zijn ze geslachtsrijp. In het wild kunnen paradijskraanvogels 20 tot 30 jaar worden.

Predatie

Bekende predatoren zijn gedomesticeerde honden.

Bedreiging

Rond 1980 begon een plotselinge terugval in aantallen. In 2007 werd de grootte van de populatie geschat op 25.520 tot 25.580 individuen. De belangrijkste oorzaak van de plotselinge terugval van het aantal is de toename van de menselijke bevolking. De vogels worden vergiftigd of vliegen zich dood tegen elektriciteitsleidingen en windmolens.

Verder worden natuurlijke graslanden omgezet in akkergebieden of gaan verloren door mijnbouwactiviteiten. Bovendien worden vogels gevangen voor de handel. Speciale beschermingsmaatregelen zijn noodzakelijk. De Zuid-Afrikaanse regering heeft wettelijke bescherming versneld doorgevoerd. Andere beschermingsmaatregelen richten zich op onderzoek, beheer van het leefgebied, voorlichting en het verwerven van hulp van landeigenaren. 

De vogel staat als kwetsbaar op de Rode Lijst van de IUCN.

Bronnen:

• EOL: ○ Michаel Frаnkis, Leo Shapiro, Stijn Cooleman, “Anthropoides paradiseus” Encyclopedia of Life, available from https://eol.org/pages/47313326 Accessed on 9 May 2016.
• Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Stanleys_kraanvogel
• IUCN: BirdLife International. 2016. Anthropoides paradiseus. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22692109A93336855. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T22692109A155417800.en Accessed on 9 May 2016.

Anthropoides paradiseus

Naam	Paradijskraanvogel
Klasse	Aves (vogels)
Orde	Gruiformes (Kraanvogelachtigen)
Familie	Gruidae (Kraanvogels)
Geslacht	Anthropoides (Grus)
Soort	Anthropoides paradiseus (Grus paradiseus)
Grootte	110-120 cm
Spanwijdte	1800-2000 cm
Gewicht	4,5-5,3 kg
Broedinterval	Jaarlijks
Broedtijd	Oktober-maart
Nest	Op de grond of op een bodem van riet
Aantal eieren	2 eieren
Gewicht eieren
Broedtijd	30-33 dagen
Uitvliegen	3-5 maanden
Geslachtsrijp	3-5 jaar
Levensduur	20-30 jaar in het wild
Voeding in de natuur	Zaden van grassen, wortels, sprinkhanen, wormen, krabben, kikkers en reptielen.
Leefgebied	Zuid-Afrika
Groep/solitair	Groepen en paartjes
Fokprogramma	–
CITES	Appendix II (01/08/1985)
EU Listing	Annex B (04/02/2017)
IUCN	Kwetsbaar (VU)