
License: CC BY-SA 4.0

License: CC BY-SA 3.0

License: CC BY 2.0
Beschrijving van de steenarend
Leefgebied
De steenarend komt op bijna het gehele noordelijk halfrond voor. In Noord-Amerika broeden ze van Alaska tot Mexico, voornamelijk aan de westzijde van het continent, maar via Canada komen ze voor tot aan Nova Scotia, tussen de Hudsonbaai en de Grote Meren door. In Azië komen ze bijna overal ten noorden van de Himalaya voor, maar in Europa broeden ze alleen in Scandinavië, Schotland, Noord-Rusland, Spanje, Zwitserland, Italië, Griekenland en de Alpen. In Afrika zijn ze beperkt tot Tunesië, Algerije en Marokko. In Nederland komen ze echter vrijwel nooit voor. In België zijn er vier waargenomen in de Ardennen.
Steenarenden komen voor tot op een hoogte van 3600 m. De leefgebieden zijn toendra’s, gebieden met struikgewas, graslanden en loofbossen en naaldbossen. De meeste steenarenden leven in bergachtige gebieden, maar ze nestelen ook in natte gebieden zoals langs oevers en rivierdelta’s
Uiterlijk
De steenarend heeft een lengte van 70 tot 84 cm met een spanwijdte van 1,85 tot 2,20 m en is daarmee een van de grootste landarenden op het noordelijk halfrond. Mannetjes en vrouwtjes zien er gelijk uit maar de vrouwtjes zijn groter. Een mannetje weegt 3 tot 4.4 kg en een vrouwtje 3.9 tot 6.1 kg.
De poten hebben grote klauwen. Het verenkleed is grotendeels donkerbruin, met in de nek goudkleurige veren. Dit verenkleed is bij beide geslachten gelijk.
Voortbeweging
Steenarenden vliegen met krachtige vleugelslagen en kunnen met een snelheid van 50 km/u vliegen. Als ze maar beneden duiken kunnen ze echter enorme snelheden halen tot wel 300 km/u.
Wetenswaardigheden
- Steenarenden kunnen tijdens het vliegen een prooi van wel 3.6 kg meenemen.
- Met een spanwijdte van 1,85 tot 2,20 m is het een van de grootste landarenden op het noordelijk halfrond.
- Ze kunnen een snelheid van 50 km/u halen en als ze maar beneden duiken wel 300 km/u.
- Steenarenden kunnen een konijn zien vanaf een hoogte van twee kilometer.
Voedsel in de natuur
Steenarenden zijn opportunistische jagers die allerlei diersoorten aanvallen. In zeer zeldzame gevallen vallen ze ook grote dieren aan, zoals herten en coyotes. In 2013 werd vastgelegd hoe een sikahert gedood en opgegeten werd en in 2004 werd een berenjong aangevallen. Er zijn geen aanvallen op mensen bekend.
Het voedsel bestaat uit konijnen, marmotten, eekhoorns, hoenders, schildpadden, slangen, vogels, reptielen, vissen en aas. Soms echter zelfs ook herten en coyotes
Gedrag
Een steenarend heeft net zoals alle roofvogels een zeer goed gezichtsvermogen. Hij kan een konijn zien vanaf een hoogte van twee kilometer. De prooien worden meestal gevangen na een lange, lage glijvlucht.
In gebieden waar steenarenden niet trekken, blijven een mannetjes en een vrouwtjes soms een aantal jaren bij elkaar. In gebieden waar ze wel trekken beginnen de vogels paartjes te vormen wanneer ze weer op het nest terugkeren. Het is niet bekend of dit steeds hetzelfde paartje is.
Predatie
Steenarenden hebben weinig natuurlijke vijanden. De enige bekende predatoren zijn veelvraten en beren.
Voortplanting in de natuur
Ze broeden, afhankelijk van het gebied waar ze leven, tussen maart en augustus. Bij vogels die niet trekken begint het paren en het bouwen van nesten al in december. Voor steenarenden die wel trekken gebeurt dit in de periode februari-april. Het nest, dat ieder jaar opnieuw wordt gebruikt, wordt steeds verder uitgebouwd en heeft soms een doorsnede van wel twee meter. Het wordt op een rotsrichel of in een boom gebouwd. Zowel het mannetje als het vrouwtje bouwen aan het nest. Dat kan wel 4 tot 6 weken in beslag nemen.
Een legsel bestaat meestal uit 1 tot 4 eieren (meestal 2) die met intervallen van 3 tot 4 dagen worden gelegd. Direct na het leggen van het eerste ei begint het vrouwtje te broeden. De kuikens wegen rond de 100 gram als ze uit het ei komen. Door de intervallen ontstaat er een verschil in grootte en zal in de meeste gevallen (rond de 80% van de nesten gebeurt dit) het oudste jong de anderen al na een paar dagen doodmaken, zonder dat de volwassen vogels ingrijpen. De overige eieren zijn een soort extra zekerheid, voor het geval een ei kapot zou gaan of het oudste jong niet zou overleven.
De eieren zijn ongeveer 76 bij 59 mm groot en de broedduur is gemiddeld 42 dagen. Het mannetje en vrouwtje brengen beiden voedsel voor de jongen. Het jong (of jongen) blijft ongeveer 70 dagen in het nest en zal dan zijn eerste vlucht maken. De jongen zijn na 4 tot 7 jaar geslachtsrijp en kunnen dan hun eigen nest gaan grootbrengen.
De jongen worden door hun ouders gevoerd met afgescheurde stukjes vlees, zelfs nog maanden nadat ze zijn uitgevlogen. Desondanks sterven er veel in hun eerste levensjaar.
De maximale leeftijd in de natuur is circa 32 jaar, in gevangenschap kan deze vogelsoort wel rond de 48 jaar worden.
Bedreiging
In het verleden werden deze vogels afgeschoten, omdat men ze ten onrechte voor veerovers aanzag, maar tegenwoordig is deze soort in vele landen beschermd. Zo vallen steenarenden in de Verenigde Staten sinds 1962 onder de “Bald and Golden Eagle Protection Act”
Veel steenarenden worden geëlektrocuteerd door elektriciteitskabels, komen vast te zitten in wildklemmen die voor coyotes en andere dieren bestemd zijn of worden vergiftigd door boeren. De IUCN heeft deze vogelsoort geclassificeerd als niet bedreigd.
Bronnen:
- Amimal Diversity Web: Ivory, A. 2002. “Aquila chrysaetos” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed April 16, 2016 at https://animaldiversity.org/accounts/Aquila_chrysaetos/
- IUCN: BirdLife International. 2016. Aquila chrysaetos. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22696060A93541662. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22696060A93541662.en Accessed on 16 April 2016.
- Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Steenarend Accessed on 16 April 2016
Aquila chrysaetos
Naam | Steenarend |
Klasse | Aves (vogels) |
Orde | Accipitriformes |
Familie | Acciptridae (Havikachtigen) |
Geslacht | Aquila |
Soort | Aquila chrysaetos |
Grootte | 70-84 cm |
Spanwijdte | 185-220 cm |
Gewicht mannetje | 3 tot 4.4 kg |
Gewicht vrouwtje | 3,9 tot 6.1 kg |
Paartijd | December-april |
Broedinterval | Jaarlijks |
Broedtijd | 35-45 dagen (gemiddeld 42) |
Nest | Nest op rotsrichel of in boom |
Geboorte | Februari-augustus |
Gewicht eieren | 100 gram |
Aantal eieren | 1-4 eieren. Gemiddeld 2 |
Uitvliegen | 70 dagen |
Geslachtsrijp | 4-7 jaar |
Levensduur in de natuur | 32 jaar |
Voeding | Konijnen, marmotten, eekhoorns, hoenders, schildpadden, slangen, vogels, reptielen, vissen en aas. Soms zelfs herten en coyotes. |
Leefgebied | Bijna het gehele noordelijk halfrond. |
Groep/solitair | Leven solitair of in paartjes. |
Fokprogramma | – |
CITES | Appendix II (12/06/2013) |
EU Listing | Annex A (04/02/2017) |
IUCN | Niet bedreigd (LC) |
Ontdek meer van zoo-dieren.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.