Stellers zeearend

Beschrijving van de Stellers zeearend

Leefgebied

De Stellers zeearend is afkomstig uit het gebied rond de Zee van Ochotsk en het schiereiland Kamtsjatka in het oosten van Rusland. Hij migreert ’s winter naar de zuidelijker gelegen Japanse Koerilen eilanden en het eiland Hokkaido en is zuidelijk tot in het oosten van China en Korea waargenomen. In Japan verblijft hij ’s winters langs rivieren en zo nu en trekt hij naar bergachtige gebieden in het binnenland. Rondzwervende individuen zijn ook in Taiwan en de Verenigde Staten gespot. Af en toe worden ze ook waargenomen boven en op zee-ijs in de noordelijke wateren.

Uiterlijk

Stellers zeearenden zijn grote roofvogels met donkerbruine tot zwarte veren op het grootste deel van het lichaam en witte veren op de schouders, boven de snavel en op de poten. Ze hebben wigvormige, witte staarten, met een erg grote gele snavel en scherpe gele klauwen. Mannetjes wegen 4,9 tot 6 kg en vrouwtjes 6,8 tot 9 kg. De lichaamslengte van zowel mannetjes als vrouwtjes varieert van 85 en 105 centimeter en de spanwijdte bedraagt 195 tot 245 cm.

Pas uitgekomen jongen zijn grijs tot wit en krijgen pas achteraf een mooier verenkleed. Hun volledig volwassen verenkleed krijgen ze pas na 8 tot 10 jaar.

Wetenswaardigheden

• De Stellers zeearend cirkelt boven het water en duikt dan in de hoop vis te vangen. De krachtige snavel is aangepast aan dit leven. 
• Het voornaamste voedsel is zalm.
• Ze staan als “kwetsbaar” op de Rode Lijst van de IUCN.
• Stellers zeearenden maken meerdere nesten.

Voedsel in de natuur

De belangrijkste prooi van Stellers zeearenden is zalm, die dood of levend wordt gevangen. Wanneer zalm schaars of niet voorhanden is, wordt er ook ander voedsel gegeten, variërend van ongewervelde dieren zoals krabben en mosselen tot meeuwen, kleine zoogdieren en aas.

Er zijn drie vormen van jagen waargenomen: door neer te strijken, door 6 tot 7 meter boven het water rond te cirkelen en het jagen in ondiep water. Wanneer er voedsel in overvloed is, is tijdens het jagen in groepen ook het afpakken van elkaars prooien waargenomen van welk gedrag volwassen vogels het meest profiteren.

Gedrag

Stellers zeearenden zijn solitaire vogels, die alleen samenkomen om te broeden. Er kunnen echter wel grote aantallen aangetroffen worden, die zich verzamelen bij rivieren die veel zalm bevatten, als gevolg van een overvloedige voedselvoorraad. Ze worden ook vaak waargenomen als ze zijn neergestreken op rotsen boven de zee of in de grote bomen. Zij zijn actief gedurende de dag en migreren ’s winters naar warmere gebieden. 

Stellers zeearenden communiceren voornamelijk door middel van verschillende geluiden. Er wordt vaak een diepe, rauwe kreet gehoord. Tijdens de balts maken ze een luid, meeuw-achtig geluid.

Predatie

Er zijn geen predatoren van volwassen Stellers zeearenden bekend. Eieren en nestelingen worden belaagd door in de bomen levende zoogdieren die bij de nesten kunnen komen, zoals marters, en door kraaien. 

Voortplanting in de natuur

Stellers zeearenden zijn monogaam en worden gedurende het broedseizoen, dat meestal van februari tot en met augustus duurt, vaak in broedparen gezien. Zowel mannetjes als vrouwtjes stellen al vroeg in het seizoen hun broedterritorium vast. De groottes van de territoria zijn niet bekend, maar er zijn nesten waargenomen die in gebruik zijn, binnen 100 meter afstand van elkaar.

De balts begint in maart en bestaat uit het hoog boven het broedgebied vliegen onder het maken van geluiden.  Het broeden vindt seizoensgebonden tussen februari en augustus plaats en begint met het bouwen van een nest in februari en maart. Kenmerkend is dat het paar 2 tot 4 nesten onderhoudt in één broedterritorium en van jaar tot jaar andere nesten gebruikt. De nesten worden meestal van dikke takken gemaakt op rotsachtige kliffen of in grote bomen en kunnen een doorsnede van twee meter en een hoogte van twee tot vier meter krijgen.

De gemiddelde grootte van een legsel is 2 wit-groene eieren, maar varieert van 1 tot 3. De periode van het leggen van de eieren duurt normaal van april tot en met mei. De eieren komen na een broedtijd van 38 tot 45 dagen tussen mei en juni uit.

De jongen worden voornamelijk met zalm gevoerd. Meestal overleeft maar 1 jong het. Na ongeveer 70 dagen vliegen de jongen in augustus of september uit.

Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zijn met zes tot zeven jaar geslachtsrijp. Er is weinig bekend over de levensduur van Stellers zeearenden, maar men denkt dat die vergelijkbaar is met die van hun naaste familieleden, de zeearenden (Haliaeetus albicilla), die in het wild 20 tot 25 jaar oud worden.

Bedreiging

Stellers zeearenden hebben een beperkte populatie van ongeveer 5000 vogels. De populaties gaan gestaag achteruit. Mogelijke oorzaken van de dalende aantallen zijn achteruitgang van leefgebied wat te wijten is aan een toenemende industrialisatie, houtkap, overbevissing van de belangrijkste prooidieren en vervuiling.

Stellers zeearenden staan als kwetsbaar op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN vanwege de kleine en afnemende grootte van de populatie. Ze zijn in Rusland, Japan, China en Zuid-Korea wettelijk beschermd waarbij de belangrijkste leefgebieden in Rusland en Japan als natuurreservaten zijn ingericht. Zij zijn ook beschermd op basis van Appendix II van de CITES.

Bronnen:

•  IUCN: BirdLife International. 2013. Haliaeetus pelagicus. The IUCN Red List of Threatened Species 2013: e.T22695147A48127455. https://www.iucnredlist.org/species/22695147/93492859 Downloaded on 01 November 2016.
• ADW: Nelson, D. 2008. “Haliaeetus pelagicus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed November 02, 2016 at https://animaldiversity.org/accounts/Haliaeetus_pelagicus/
• Stellers zeearend. (2021, augustus 29). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 8 november 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Stellers_zeearend

Haliaeetus pelagicus

Naam	Stellers zeearend
Klasse	Aves (vogels)
Orde	Accipitriformes
Familie	Acciptridae (Havikachtigen)
Geslacht	Haliaeetus (Zeearenden)
Soort	Haliaeetus pelagicus
Grootte	85 – 105 cm
Spanwijdte	195 – 245 cm
Gewicht mannetje	4,9 – 6,0 kg
Gewicht vrouwtje	6,8 – 9,0 kg
Paartijd	Februari – augustus
Broedinterval	Jaarlijks
Broedtijd	38 – 45 dagen
Nest	Hoog in een boom of op rotsen
Aantal eieren	1 – 3, meestal 2 eieren
Uitvliegen	Na 70 dagen
Geslachtsrijp	6 – 7 jaar
Levensduur in de natuur	20 – 25 jaar in het wild
Voeding	Zalm, ongewervelde dieren zoals krabben en mosselen, meeuwen, kleine zoogdieren en aas.
Leefgebied	Rond de Zee van Ochotsk en het schiereiland Kamtsjatka in het oosten van Rusland.
Groep/solitair	Solitair
Fokprogramma	ESB: MOSKVA, Lubov Kurilovich
CITES	Appendix II, 12/06/2013
IUCN	Kwetsbaar (VU)