Beschrijving van de wielewaal
Leefgebied
In het broedseizoen (mei tot juli) komt de wielewaal in Europa, Noord-Afrika en tot diep in westelijk Azië voor. In Europa ontbreekt hij in Scandinavië en de Baltische staten. Op de Britse eilanden is het een zeldzame verschijning. In Zuid-Azië is het een standvogel.
De wielewaal is een schaarse broedvogel die leeft in parken en loofbossen. Hij heeft een voorkeur voor populieren, eiken, espen, berken en elzen. Verder vertoeft hij graag in riviergebieden.
Voor 1950 was de wielewaal in Nederland een vrij algemene bosvogel. Tussen de jaren 1960 en 2000 waren de aantallen wisselvallig. De watersnood in Zeeland en het rooien van hoogstamboomgaarden hadden een negatief effect, maar de herbebossing op de Zeeuwse eilanden en in Flevoland hadden weer een positief effect. Eind jaren 1980 schatte men het aantal op ongeveer 8500 broedvogels. Volgens SOVON daalde het broedvogelbestand in de periode 1990-2007. Rond 2007 broedden er nog ongeveer 4500 paar in Nederland.
Uiterlijk
De wielewaal is een slanke vogel die 22 tot 25 cm groot wordt en een spanwijdte van 44 tot 47 cm heeft. Ze wegen 50 tot 90 gram. Het vrouwtje is iets kleiner dan het mannetje. Beide geslachten hebben een roze tot roestkleurige snavel die aan het eind iets naar beneden gebogen is. Het mannetje is een heldergeel gekleurde vogel met overwegend zwarte vleugels en staart. Het wijfje is eerder groengeel met donkere vleugels en een roomkleurig gespikkelde hals en buik. Het mannetje heeft een zwarte teugel (het gebied van de aanzet van de snavel tot het oog). Bij vrouwtjes is de teugel vager en lichtgrijs. De poten en de klauwen zijn grijs. De ogen zijn bruin tot rood. De jongen hebben een dof bruin-beige verenkleed.
Voortbeweging
De vlucht tussen de bomen is snel en golvend.
Wetenswaardigheden
- De wielewaal is een trekvogel die in Afrika overwintert.
Voedsel in de natuur
Wielewalen voeden zich zowel met dierlijk als plantaardig voedsel. Ze eten als dierlijk voedsel voornamelijk rupsen en vlinders (vooral nachtvlinders) en daarnaast ook kevers. Het plantaardig voedsel bestaat voornamelijk uit zoete vruchten zoals kersen en verschillende soorten bessen.
Gedrag
De vogel is, hoewel hij er opvallend uitziet, moeilijk te vinden omdat hij nogal schuw is en bij voorkeur in boomtoppen of in dicht struikgewas verblijft. Alleen als hij naar een andere plek vliegt, is hij even te zien. Ze zijn echter goed herkenbaar aan het geluid wat ze maken. Aan het begin van de broedtijd is de vogel vaak te horen. Dit is het bekende ‘dudeljo‘ uit het liedje ‘Kom mee naar buiten allemaal dan zoeken wij de wielewaal’. Ondanks dat de wielewaal zich goed schuilhoudt kan hij zich agressief gedragen tegenover ieder dier wat in de buurt van zijn nest komt.
Het is een uitgesproken zomervogel en trekvogel die in Afrika overwintert. In augustus beginnen ze naar ze naar de overwinteringsgebieden in tropische gebieden in Afrika te vliegen om in de periode van half april tot mei weer terug te keren.
Predatie
Predatoren van de wielewaal zijn eekhoorns, gaaien, kraaien en roofvogels.
Voortplanting in de natuur
Tussen half april en mei keert de wielewaal terug van zijn overwinteringsgebied in Afrika. Mannetjes en vrouwtjes trekken afzonderlijk en de mannetjes komen het eerst terug. Nadat ook de vrouwtjes zijn teruggekeerd worden er paartjes gevormd. In die tijd wordt er hevig onderling gevochten en zijn de vogels wat makkelijker te zien.
Daarna bouwt het vrouwtje in minder dan een week, in een boom, in een takvork een buidelvormig nest van bladeren, schors en takken. Het nest bevindt zich hoog in een boom op 5 tot 10 meter van de grond en is goed gecamoufleerd door een dicht bladerdek.
Een legsel bestaat uit 3 tot 6 eieren die door het vrouwtje in 15 tot 18 dagen worden uitgebroed. De eieren zijn roomkleurige met paarsgrijze en zwartbruine vlekken. Het mannetjes verdedigt het nest in die tijd tegen eekhoorns, roofvogels, kraaien en gaaien.
Wielewalen zijn na 1 jaar geslachtsrijp en worden 8 tot 12 jaar oud.
Bedreiging
De wielewaal is in 2004 als kwetsbaar op de Nederlandse Rode Lijst gezet. De soort staat ook op de Vlaamse Rode Lijst en is daar bedreigd. Volgens het INBO waren er rond 2001 nog circa 1250 broedparen. De wielewaal staat als niet bedreigd op de internationale Rode Lijst van de IUCN.
Bronnen:
- IUCN: BirdLife International. 2012. Oriolus oriolus. The IUCN Red List of Threatened Species 2012: e.T22706382A39407866. https://www.iucnredlist.org/species/103692938/111783061 Accessed on 23 October 2016.
- Loriot d’Europe. (2021, mai 26). Wikipédia, l’encyclopédie libre. Page consultée le 06:56, oktober 23, 2016 à partir de https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Loriot_d%27Europe&oldid=183266971.
- Wielewaal (vogel). (2021, oktober 23). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 14:44, oktober 23, 2016 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wielewaal_(vogel)&oldid=60218867.
- Seite „Pirol“. In: Wikipedia – Die freie Enzyklopädie. Bearbeitungsstand: 26. Juli 2021, 09:32 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Pirol&oldid=214218346 (Abgerufen: 10. November 2021, 12:52 UTC)
Oriolus oriolus
Naam | Wielewaal |
Klasse | Aves (vogels) |
Orde | Passeriformes (Zangvogels) |
Familie | Oriolidae (Wielewalen en vijgvogels) |
Geslacht | Oriolus (Wielewalen) |
Soort | Oriolus oriolus |
Grootte | 22 – 25 cm |
Spanwijdte | 44 – 47 cm |
Gewicht | 50 – 90 gram |
Paartijd | Half mei – juni |
Broedinterval | Jaarlijks |
Broedtijd | 15 – 18 dagen |
Nest | In een takvork hoog in een boom |
Aantal eieren | 3 – 6 eieren |
Uitvliegen | 14 – 15 dagen |
Geslachtsrijp | 1 jaar |
Levensduur | 8 – 12 jaar |
Voeding in natuur | Rupsen en vlinders (vooral nachtvlinders), kevers, zoete vruchten zoals kersen en verschillende soorten bessen. |
Leefgebied | Broedseizoen Europa, Noord-Afrika en tot diep in westelijk Azië. Overwintert in tropische gebieden in Afrika |
Groep/solitair | Solitair |
Fokprogramma | – |
CITES | – |
IUCN | Niet bedreigd (LC) |
Ontdek meer van zoo-dieren.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.