Zuidelijke hoornraaf

Beschrijving van de zuidelijke hoornraaf

Leefgebied

De zuidelijke hoornraaf leeft in het zuidoosten van Afrika. Hij komt daar voor in het zuidoosten van Angola, Burundi, het noordoosten van Botswana, het zuidoosten van Congo-Kinshasa, het zuiden van Kenia, Malawi, Mozambique, Rwanda, Swaziland, Tanzania, Zambia, Zimbabwe en het uiterste noordoosten van Zuid-Afrika.

Zijn leefgebied bestaat uit savannes, droge, open bosgebieden en graslanden tot op een hoogte van 3000 meter in sommige gebieden in Oost-Afrika.

Uiterlijk

De zuidelijke hoornraaf is een grote vogel van 90 tot 129 cm. Vrouwtjes wegen 2.2 tot 4.6 kilogram en de mannetjes 3.5 tot 6.2 kilogram. De vleugellengte bedraagt 49.5 tot 61.8 cm en de staartlengte is 29 tot 36 cm.

De vogel is zwart van kleur. De handpennen van de vleugels zijn echter wit wat alleen te zien is als de vogel vliegt. De zuidelijke hoornraaf heeft een naakte huid rond de ogen en een naakte keelzak. Deze huid is over het algemeen rood van kleur. Alleen direct onder de snavel is de huid bij de vrouwtjes blauw tot zwart van kleur. Bij onvolwassen vogels is de naakte huid geel tot grauwbruin. In het algemeen wordt aangenomen dat de naakte huid tot doel heeft stof uit de ogen te weren.

De snavel is zwart en iets omlaag gebogen. Op de bovensnavel is een hoorn waarneembaar die echter veel minder groot is dan bij de noordelijke hoornraaf. De vrouwtjes zijn over het algemeen wat kleiner dan de mannetjes en de “hoorn” is ook minder goed zichtbaar.

Voortbeweging

Deze vogels brengen veel tijd op de grond door. Ze lopen net zoals een kraai.

Gedrag

De zuidelijke hoornraaf leeft in groepen van twee tot tien vogels. Ze maken niet veel geluid, behalve in het broedseizoen wanneer ze een partner zoeken. Het lage geluid wat ze maken is tot op 3 kilometer te horen. Door de keelzak te vullen met lucht en deze weer los te laten wordt dit geluid geproduceerd waarmee ze ook met hun familieleden communiceren. Ook wordt door dit geluid het territorium, wat ongeveer 100 vierkante kilometer bedraagt, bevestigt.

Voortplanting

Het nest wordt in een holle boom of in een rotsspleet gemaakt. Alleen het dominante paartje gaat broeden. Er worden één tot drie eieren gelegd. Doorgaans overleeft maar één jong. De eieren zijn 73 bij 56 mm groot en helemaal wit. Na een broedtijd van 40 tot 45 dagen kunnen de jongen na 85 dagen vliegen, maar ze blijven nog 1 a 2 jaar afhankelijk van de ouders en de helpers. Dit de langste periode van alle vogels. Dit betekent ook dat deze vogels slechts één keer in de drie jaar kunnen broeden.

Minstens twee andere leden van de groep helpen mee met het grootbrengen van de jongen en het verdedigen van het territorium. Vogels die niet minstens zes jaar ervaring hebben met het helpen zullen zelf niet succesvol kunnen broeden. De hulp van andere vogels van de groep is essentieel bij het grootbrengen van de jongen.

Zuidelijke hoornraven zijn pas na 6 tot 7 jaar geslachtsrijp, maar slechts weinig vogels beginnen dan al te broeden. In de natuur is de levensverwachting 30 jaar. In gevangenschap kunnen deze vogels wel 70 jaar worden.

Voeding

Deze vogel zoekt zijn eten op de grond. Zijn dieet bestaat voornamelijk uit insecten en vooral tijdens het droge seizoen uit slakken, kikkers en padden en soms ook grotere prooien zoals slangen, hagedissen, ratten, hazen, eekhoorns of schildpadden. Af en toe worden ook vruchten en zaden gegeten.

Predatie

Omdat zuidelijke hoornraven veel tijd op de grond doorbrengen vormen ze vaak een prooi voor luipaarden en krokodillen. Om hun aanvallers af te schrikken schreeuwen ze luid. Bij bedreigingen kunnen ze ook een alarmroep laten horen om soortgenoten te waarschuwen.

Bedreiging

Een grote bedreiging vormt het verlies aan geschikte nestgelegenheden door kleinschalige landbouw, branden, stroperij en vergiftiging. Ook zorgen de Afrikaanse olifanten voor vernietiging van nestplaatsen. Vroeger werd deze vogel wel als heilig en nuttig beschouwd, maar tegenwoordig wordt hij eerder als hinderlijk gezien. Hij vernielt vaak ruiten waarin hij zijn spiegelbeeld ziet De zuidelijke hoornraaf wordt door het IUCN als kwetsbaar beschouwd en staat daarom op de Red List van deze organisatie.

Bronnen:

  •  Michаel Frаnkis, Katja Schulz, “Bucorvus leadbeateri” Encyclopedia of Life, available from https://eol.org/pages/1048004 Accessed 20 Jan. 2014

Bucorvus leadbeateri

NaamZuidelijke hoornraaf
KlasseAves (vogels)
OrdeBucerotiformes
FamilieBucorvidae
GeslachtBucorvus
SoortBucorvus leadbeateri
Grootte man90 – 129 cm
Grootte vrouw90 – 129 cm
Spanwijdte185 cm
Gewicht man3.5 – 6.2 kg
Gewicht vrouw2.2 – 4.6 kg
Paartijdseptember – december
Broedinterval1 x 3 jaar
Broedtijd40 – 45 dagen
NestHolle bomen en rotsspleten
GeboorteOktober – februari
Geboorte gewicht 70 gram
Aantal eieren1 – 3 eieren
Uitvliegen85 dagen
Geslachtsrijp man6 – 7 jaar
Geslachtsrijp vrouw6 – 7 jaar
LevensduurTot 30 jaar in de natuur
VoedingInsecten, slakken, kikkers, padden, slangen, hagedissen, ratten, hazen, eekhoorns, schildpadden, vruchten en zaden.
LeefgebiedSavannes, droge, open bosgebieden en graslanden tot op een hoogte van 3000 meter.
Groep/solitairKleine groepen van 2 tot 10 vogels
Fokprogramma
CITES
IUCNKwetsbaar (VU)


Ontdek meer van zoo-dieren.nl

Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.

Scroll naar boven