Beschrijving van de brazzameerkat
Leefgebied
Het verspreidingsgebied van de Brazzameerkat bestaat uit een grote driehoek die in het noordoosten wordt begrensd door Zuid-Ethiopië, in het noordwesten door Kameroen en in het zuiden door Angola.
Brazzameerkatten leven in bossen, moerassen en seizoensmatige overstromingsgebieden. Ze leven voornamelijk in de dichte kroonlaag van het woud en hebben een voorkeur voor dichte vegetatie. Meestal bevinden ze zich in vochtige bossen op minder dan een kilometer afstand van een rivier.
Uiterlijk
Mannetjes en vrouwtjes verschillen in grootte. Mannetjes zijn 45 tot 60 cm lang en wegen 7 tot 8 kg. Vrouwtjes zijn 40 tot 47 cm lang en wegen gemiddeld 4 kg. De vacht is olijfachtig-grijs gespikkeld. Ze hebben zwarte ledematen en een zwarte staart. De kop is rond met een lange witte baard en snor, een witte snuit, witte oogleden en een kastanjekleurige kroon. Over de dijen en de staart loopt een witte streep. De poten zijn lang. De 59 tot 78 cm lange staart is geen grijpstaart. Mannetjes hebben een blauw scrotum. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben goed ontwikkelde wangzakken.
Voortbeweging
In tegenstelling tot sommige andere apen, lopen ze op vier poten. Het zijn ook uitstekende zwemmers.
Wetenswaardigheden
- Door zijn opvallende verschijning, wordt hij soms “ayatollah aap” genoemd naar de ayatollah Ruhollah Musavi Khomeini.
- De naam ‘meerkat’ wordt in het Afrikaans gebruikt voor het stokstaartje. Stokstaartjes zijn echter roofdieren die tot de familie van de mangoesten behoren.
Voedsel in de natuur
Brazzameerkatten zijn omnivoren, maar eten vooral fruit. Verder eten ze bladeren, bloemen, paddenstoelen, kevers, termieten en wormen.
Gedrag
Brazzameerkatten leven zowel in bomen als op de grond en zijn territoriaal. Ze schuilen in bomen en blijven doodstil zitten bij gevaar. Het zijn dagdieren die vroeg in de ochtend en avond foerageren.
Jonge mannetjes besteden veel tijd aan het oefenen van dominant gedrag door met een gebogen staart en door met takken te slaan rond te paraderen waarbij ze blijkbaar hun vader imiteren. Het dominante mannetje wordt soms uitgedaagd door een ander mannetje.
De groepen zijn klein en bestaan uit 4 tot 10 apen hoewel ook groepen voorkomen met maximaal 35 individuen. In tegenstelling tot sommige andere soorten meerkatten worden ze zelden waargenomen samen met andere apen. In gevangenschap komt dit echter wel meer voor.
Communicatie
De communicatie tussen Brazzameerkatten is zowel vocaal als visueel.
Visuele communicatie omvat het staren als een vorm bedreiging waarbij soms de mond wordt geopend, maar waarbij de lippen de tanden bedekken. Ander dreigend gedrag bestaat uit het op en neer bewegen van de kop. Om in bepaalde situaties agressie te verminderen worden de lippen opgetrokken waarbij de op elkaar geklemde tanden worden getoond. Een andere uiting van spanning of bedreiging is geeuwen door volwassen mannetjes om de hoektanden te tonen.
Vocale communicatie bestaat o.a. uit het maken van territoriale geluiden. Jonge dieren die de groep kwijt zijn maken ook specifieke geluiden.
Predatie
De belangrijkste predatoren zijn grote Afrikaanse adelaars, andere primaten, mensen, slangen en luipaarden.
Voortplanting in de natuur
Het verschil in grootte tussen beide seksen doet vermoeden dat er sprake is van polygynie. Mannetjes beconcurreren elkaar meestal om bij een groep vrouwtjes te kunnen komen. Daarnaast worden ze ook in paartjes met een jong aangetroffen wat er op duidt dat er ook enige vorm van monogamie bestaat. Hiermee zouden het de enige meerkatten zijn die ook een vaste paarband aangaan.
Het paarseizoen in het equatoriale regenwoud loopt gewoonlijk van februari tot maart. Verder paren ze wanneer er voldoende voedsel beschikbaar is. Wanneer ze bereid is om te paren biedt een vrouwtjes zichzelf aan. Tijdens de paring tuit het vrouwtje haar onderlip naar voren waarbij ze haar lippen echter wel gesloten houdt. Na 5 tot 6 maanden wordt één jong geboren en in zeldzame gevallen een tweeling.
De jongen worden behaard en met de oogjes open geboren en zijn al in staat om zich aan de vacht van de moeder vast te houden, maar ze zijn volledig van haar afhankelijk van wat betreft voedsel, verzorging en bescherming. Vrouwtjes zorgen voor de jongen tot ze onafhankelijk zijn wat ongeveer rond de leeftijd van 1 jaar het geval is. Jonge vrouwtjes blijven hun hele leven bij hun moeder, terwijl de mannetjes vertrekken wanneer ze geslachtsrijp zijn. De jongen beginnen rond de leeftijd van 2 maanden vast voedsel te eten.
Hoewel de meeste zorg duidelijk de verantwoordelijkheid van de moeder is, kunnen vaders helpen bij het beschermen van het jong tegen roofdieren en mannetjes die het jong kunnen doden.
Vrouwtjes zijn na 4 tot 5 jaar geslachtsrijp en mannetjes na 7 jaar. Omdat vrouwtjes hun jongen een jaar lang zogen, is het onwaarschijnlijk dat ze in staat zijn om meer dan één jong per jaar te baren, zelfs onder gunstige omstandigheden.
Bedreiging
Brazzameerkatten zijn niet bedreigd. In 1975 werd in Ethiopië echter begonnen om ze te beschermen tegen de jacht en het zetten van vallen. Bedreigingen voor deze apen vormen de dierenhandel, de vernietiging van leefgebied door ontbossing, fragmentatie van leefgebieden en de toename van de menselijke bevolking en het cultiveren van gebieden voor met name koffieplantages in Ethiopië. Ze genieten ook bescherming in het Dja reservaat in Kameroen.
Bronnen
- IUCN: Struhsaker, T., Oates, J.F., Hart, J. & Butynski, T.M. 2008. Cercopithecus neglectus. The IUCN Red List of Threatened Species 2008: e.T4223A10680717. https://www.iucnredlist.org/species/4223/17947167 Downloaded on 27 January 2017.
- Animal Diversity Web: Stein, J. 2002. “Cercopithecus neglectus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed January 27, 2017 at https://animaldiversity.org/accounts/Cercopithecus_neglectus/
- EnAge: Tacutu, R., Craig, T., Budovsky, A., Wuttke, D., Lehmann, G., Taranukha, D., Costa, J., Fraifeld, V. E., de Magalhaes, J. P. (2013) “Human Ageing Genomic Resources: Integrated databases and tools for the biology and genetics of ageing.” Nucleic Acids Research 41(D1):D1027-D1033. Accessed on 29 January 2017.
- Brazzameerkat. (2021, juli 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 8 november 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Brazzameerkat
Cercopithecus neglectus
Naam | Brazzameerkat |
Klasse | Mammalia (zoogdieren) |
Orde | Primates (Primaten) |
Familie | Cercopithecidae (Apen van de Oude Wereld) |
Geslacht | Cercopithecus (Echte meerkatten) |
Soort | Cercopithecus neglectus |
Kop-romplengte man | 45 – 60 cm |
Kop-romplengte vrouw | 40 – 47 cm |
Staartlengte | 59 – 78 cm |
Gewicht man | 7 – 8 kg |
Gewicht vrouw | 4 kg |
Paartijd | Februari – maart |
Paringsinterval | 1 jaar |
Draagtijd | 177 dagen |
Nest | Jongen klampen zich vast aan vacht moeder |
Geboorte | Juli – augustus |
Geboortegewicht | 260 gram |
Aantal jongen | 1 jong |
Spenen | 13 maanden |
Geslachtsrijp mannetje | 5 – 7 jaar |
Geslachtsrijp vrouwtje | 4 – 6 jaar |
Levensduur in het wild | 23 jaar |
Levensduur in gevangenschap | 30 jaar |
Voeding in de natuur | Fruit, bladeren, bloemen, paddenstoelen, kevers, termieten en wormen. |
Leefgebied | Tropische wouden van Midden- en West-Afrika |
Groep/solitair | Groep |
Fokprogramma EAZA | EEP: TWYCROSS, Matt Hartley |
CITES | Appendix II (04/02/1977) |
EU Listing | Annex B (29/01/2017) |
IUCN | Niet bedreigd (LC) |
Ontdek meer van zoo-dieren.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.