Damagazelle

Beschrijving van de damagazelle

Leefgebied

Oorspronkelijke kwam de damagazelle in het hele noorden van Afrika voor en strekte het leefgebied zich uit van Marokko en Senegal tot Soedan. Vooral als gevolg van de jacht is het leefgebied drastisch afgenomen. Tegenwoordig leven er nog maar een paar duizend dieren tussen Senegal (waar de soort opnieuw werd geïntroduceerd) en Tsjaad.

Het leefgebied bestaat uit droge, open gebieden zoals graslanden, woestijngebieden en halfwoestijnen. Ze migreren seizoensafhankelijk tussen de Sahara en de Sahel.

Uiterlijk

Damagazellen behoren tot de grootste soorten gazellen. Ze bereiken een lichaamslengte van 140 tot 165 centimeter, een schouderhoogte van 90 tot 120 centimeter en een gewicht van 40 tot 75 kilogram. De kleur van de vacht is variabel: de kop, de buik en de billen zijn wit, de nek is roodbruin en er is altijd een karakteristieke witte vlek op de keel.

Ze worden over het algemeen verdeeld in drie ondersoorten op basis van de kleur van de rug, flanken en heupen. Genetische studies stellen echter vragen over de geldigheid van deze ondersoorten.

Bij de westelijke populatie (N. d. mhorr) is het lichaam overwegend roodbruin gekleurd, terwijl bij de oostelijke populatie (N. d. ruficollis) het lichaam overwegend wit is en alleen de nek en achterkant bruinachtig zijn. Ook de kleur van de kop is variabel: bij de oostelijke damagazellen is deze puur wit, maar bij de dieren verder naar het westen is er een zwarte streep die van de ogen naar de snuit loopt. 

• De meest oostelijke soort is de N. dama ruficollis. Voor deze soort zijn er fokprogramma’s in gevangenschap in Europa, Noord-Amerika en het Midden-Oosten. Deze ondersoort en is zeer zeldzaam in het wild.
• De meest westelijke soort is de N. dama mhorr (mhorrgazelle). Deze soort is in het wild uitgestorven. De laatst bekende waarneming in het wild vond plaats in 1968. Voor deze soort zijn er fokprogramma’s in Europa, Noord-Amerika, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Er zijn verschillende pogingen gedaan om de dieren opnieuw te introduceren in vroegere en soortgelijke gebieden.
• Tussen de bovengenoemde twee soorten kwam de N. dama dama voor. Deze soort wordt alleen in gevangenschap gehouden in de Al Ain Zoo in de Verenigde Arabische Emiraten en is zeer zeldzaam in het wild.

De hoorns zijn gebogen in een S-vorm en zijn 20 tot 45 centimeter lang. Zoals bij alle gazellen zijn de hoorns van de mannetjes groter dan die van de vrouwtjes.

Wetenswaardigheden

• Damagazellen hebben niet veel water nodig, maar wel meer dan andere woestijndieren.
• Ze hebben veel predatoren, waaronder jakhalzen, cheeta’s, gevlekte hyena’s en leeuwen.
• In verschillende dierentuinen zijn fokprogramma’s opgezet om het voortbestaan van deze soort te redden.

Voedsel in de natuur

Zoals alle gazellen zijn damagazellen herbivoren en eten ze bladeren en kruiden. Soms gaan ze op hun achterpoten staan ​​om te eten, net als giraffengazellen.

Gedrag

Damagazellen leven in groepen waarvan de grootte verandert afhankelijk van het seizoen. In het regenseizoen, wanneer ze naar woestijngebieden migreren, vormen ze groepen van soms enkele honderden dieren. In het droge seizoen, wanneer ze naar nattere streken trekken, vormen ze kleinere groepen van gewoonlijk 15 tot 20 dieren. Dergelijke groepen bestaan vaak uit één mannetje, meerdere vrouwtjes en hun nakomelingen. Maar er zijn ook groepen te vinden die alleen uit vrouwtjes en jonge dieren bestaan en er zijn ook vrijgezellengroepen met alleen mannetjes.

Tijdens de paartijd vestigt het mannetje een paargebied waaruit hij andere mannetjes verdrijft.

Voortplanting in de natuur

De paring vindt plaats in de maanden augustus tot oktober. Na een draagtijd van vijf tot zes maanden baart het vrouwtje gewoonlijk één jong. Dit wordt na drie tot vier maanden gespeend en is na één tot twee jaar geslachtsrijp.

De levensverwachting in het wild is maximaal twaalf jaar. Dieren in gevangenschap kunnen wel twintig jaar oud worden.

Predatie

Damagazellen hebben hebben veel predatoren, waaronder jakhalzen, cheeta’s, gevlekte hyena’s en leeuwen. Vluchten is hun belangrijkste verdediging, en ze zijn goed aangepast om te rennen.

Wanneer ze een roofdier zien, nemen ze een alerte houding aan, stampen ze vaak met de poten, lopen ze rondjes, bewegen ze de huid van de flanken en snuiven ze om andere dieren in de groep te waarschuwen.

Bedreiging

De belangrijkste reden voor de drastische afname van de populaties was de jacht, vooral sinds de introductie van gemotoriseerde jachtmethoden. Bovendien wordt hun verspreidingsgebied vaak omgezet in veeweiden en worden de dieren gedwongen zich terug te trekken naar drogere, minder geschikte habitats.

De enige grotere groepen damagazellen leven tegenwoordig in Tsjaad, Niger en Mali. Er is nu een kleine, populatie in Senegal, en er kunnen nog steeds kleine populaties aanwezig zijn in andere landen zoals Soedan en Algerije.

De totale populatie wordt geschat op minder dan 500 dieren. De IUCN classificeert de soort als “ernstig bedreigd”.

In sommige dierentuinen worden pogingen ondernomen om de populatie van de soort veilig te stellen door middel van fokprogramma’s.

Bronnen

• Seite „Damagazelle“. In: Wikipedia – Die freie Enzyklopädie. Bearbeitungsstand: 7. April 2023, 16:24 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Damagazelle&oldid=232576120 (Abgerufen: 11. Oktober 2023, 17:29 UTC)
• Damagazelle. (2021, december 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:30, oktober 11, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Damagazelle&oldid=60482270.
• Wikipedia contributors. (2023, August 5). Subspecies. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 09:32, October 12, 2023, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Subspecies&oldid=1168796839
• Villarreal, L. 2006. “Nanger dama” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed October 12, 2023 at https://animaldiversity.org/accounts/Nanger_dama/

Nanger dama

Naam	Kropgazelle
Klasse	Mammalia (Zoogdieren)
Orde	Cetartiodactyla (walvissen en evenhoevigen)
Familie	Bovidae (Holhoornigen)
Geslacht	Nanger
Soort	Nanger dama
Grootte	140-165 cm
Schouderhoogte	90-120 cm
Gewicht	40-75 kg
Paartijd	Augustus-oktober
Paringsinterval	Jaarlijks
Draagtijd	5-6 maanden
Nest	Nestvlieders
Geboortegewicht
Aantal jongen	1 jong
Spenen	3-4 maanden
Geslachtsrijp man	1 jaar
Geslachtsrijp vrouw	1,5-2 jaar
Levensduur	12 jaar in de natuur
Voeding in de natuur	Bladeren en kruiden
Leefgebied	Tussen Senegal en Tsjaad.
Groep/solitair	Groep
Fokprogramma	Mhorr gazelle: EEP: Estación Experimental de Zonas Áridas (EEZA) – CSIC Sonia Domínguez Tejedor CR
CITES	Appendix I (29/07/1983)
EU Listing	Annex A (29/07/1983)
IUCN	Ernstig bedreigd (CR, 2016)