Gouden babiroesa

Beschrijving van de gouden babiroesa

Leefgebied

De gouden babiroesa of hert(en)zwijn leeft in Indonesië op Sulawesi, de Togian-eilanden en op de eilanden van de Soela-groep. Ze zijn geïntroduceerd op het eiland Buru en op de Molukken.

Habitat

Gouden babiroesa’s hebben een voorkeur voor vochtige bossen en canebrakes in de buurt van de oevers van rivieren en meren. Ze vermijden dichte struikvegetatie.

Uiterlijk

Er zijn vier soorten:

• Gouden babiroesa (Babyrousa babyrussa), Sula en Buru;
• Zuidoostelijke babiroesa (Babyrousa bolabatuensis), Zuid-Celebes, mogelijk uitgestorven;
• Noordelijke babiroesa of gewone babiroesa (Babyrousa celebensis), Noord-Celebes;
• Togianbabiroesa (Babyrousa togeanensis), Togian

De verschillende soorten babiroesa’s verschillen niet significant in morfologie. De dieren bereiken een kop-romplengte van 85 tot 110 centimeter, een schouderhoogte van 65 tot 80 centimeter en een staartlengte van 20 tot 32 centimeter. Ze wegen 43 tot 100 kg. Ze hebben een rond lichaam met relatief lange en dunne poten. Mannetjes zijn groter dan vrouwtjes.

De haren van de Molukse hertenzwijn (B. babyrussa) zijn relatief lang en dicht, terwijl de andere twee soorten bijna haarloos zijn. Een ander verschil is dat de vacht van het Molukse hertenzwijn goud-crèmekleurig of zwart is, terwijl het Noordelijke hertenzwijn (B. celebensis) ruw en bruingrijs is en het Togian hertenzwijn (B. togeanensis) bruin tot zwart is met een lichtere buikzijde.

De meest opvallende kenmerken zijn de goed ontwikkelde slagtanden van de mannetjes. De bovenste hoektanden groeien niet in de mondholte, maar direct omhoog door de snuit, waar ze boven de snuit naar achteren buigen naar het voorhoofd. Ze bereiken een lengte tot 30 centimeter. Bij het vrouwtje zijn deze tanden onvolgroeid of afwezig. De onderste hoektanden groeien ook uit de mond en langs de zijkant van de snuit.

De bovenste slagtanden zijn broos en breken gemakkelijk af en schijnbaar nutteloos als offensieve wapens, maar ze kunnen helpen om het gezicht te beschermen, terwijl de dolkachtige onderste slagtanden worden gebruikt bij gevechten. Er zijn ook aanwijzingen dat de bovenste slagtanden op sommige eilanden worden gebruikt om de slagtanden van een tegenstander vast te haken en vast te houden, en op andere eilanden worden ze gebruikt om te slaan.

Voortbeweging

Het zijn snelle lopers en ze zwemmen vaak in de zee om eilanden voor de kust te bereiken.

Wetenswaardigheden

•  De naam “babiroesa” is een samenstelling van de Indonesische woorden “babi” (varken) en “rusa” (hert).
• Als ze opgewonden zijn, klapperen ze met hun tanden.

Voedsel in de natuur

Gouden babiroesa’s zijn alleseters die verschillende delen van planten eten zoals bladeren, wortels en vruchten, maar ze eten ook dierlijk voedsel zoals ongewervelde dieren (insecten, wormen) en kleine gewervelde dieren.

Ze zijn waarschijnlijk selectief in hun zoektocht naar voedsel, hoewel ze, in tegenstelling tot andere varkensachtigen, waarschijnlijk niet zoveel in de grond zullen graven omdat ze de neusversterking van de rostrale botten missen. Hoogstwaarschijnlijk graven ze voornamelijk in los zand en modderige grond.

De dieren op Sulawesi bezoeken ook gebieden met vulkanische zoutafzettingen, waar ze water drinken en de grond opeten. Aangenomen mag worden dat dit ook gebeurt bij gouden babiroesa’s.

Gedrag

Gouden babiroesa’s zijn dagdieren en zijn voornamelijk ’s ochtends actief. Ongeveer de helft van de tijd wordt liggend doorgebracht, meestal slapend. Ze bouwen nesten van stro en wentelen zich in de modder.

In tegenstelling tot andere varkensachtigen, worden de onderste slagtanden niet scherp gehouden door ze tegen de bovenste te schuren. De mannetjes slijpen hun slagtanden actief met behulp van bomen.

Volwassen mannetjes leven voornamelijk solitair, terwijl volwassen vrouwtjes vaak in kleine familiegroepen leven, met een paar jongen en/of halfvolwassenen.

Net als andere wilde zwijnen wordt aangenomen dat gouden babiroesa’s niet bijzonder territoriaal zijn, hoewel ze hun leefgebied op verschillende manieren markeren. Er is bijvoorbeeld waargenomen dat volwassen mannetjes in gevangenschap “ploegen”. Wanneer ze in lege, met zand gevulde omheiningen worden geplaatst, steken ze hun snuiten diep in de losse grond, knielen ze en glijden ze op hun borst naar voren. Ze kwijlen overvloedig tijdens dit “ploegen”, wat suggereert dat dit unieke gedrag een geurmarkeringsfunctie heeft.

Communicatie

Net als andere varkensachtigen zijn ze behoorlijk vocaal, met een beperkte woordenschat bestaande uit laag gekreun of gegrom.

Predatie

Naast mensen worden ze belaagd door wilde en gedomesticeerde honden. Jonge babiroesa’s kunnen ten prooi vallen aan pythons en civetkatten, maar over het algemeen hebben de dieren geen natuurlijke vijanden. Dit verklaart misschien de kleine worpen.

Voortplanting in de natuur

Het paringssysteem van gouden babiroesa’s wordt beschreven als een “zwervende dominantiehiërarchie” onder de mannetjes in een gebied.

Mannetjes gebruiken hun slagtanden om met andere mannetjes te vechten voor het recht om met meerdere vrouwtjes te paren.

De draagtijd bedraagt 150 tot 157 dagen, en er worden meestal 1 of 2 jongen per zwangerschap geboren, wat ongewoon laag is voor varkensachtigen.

De jongen worden meestal in de eerste maanden van het jaar geboren en wegen bij de geboorte 380 tot 1050 gram. Ze zijn meer nestvlieders dan de jongen van andere varkensachtigen en beginnen 3 tot 10 dagen na de geboorte vast voedsel te eten. Ze worden met 6 tot 8 maanden gespeend en zijn na 1 tot 2 jaar geslachtsrijp.

In gevangenschap kunnen gouden babiroesa’s 24 jaar worden.

Bedreiging

Overmatige jacht en verlies van leefgebied hebben geleden tot een aanzienlijke afname van de populaties van gouden babiroesa’s ondanks langdurige wettelijke bescherming. De wilde populatie wordt geschat op ongeveer 4000 dieren, verspreid over verschillende eilanden.

De soort is altijd zeldzaam geweest in dierentuinen, maar lijkt zich gemakkelijk in gevangenschap voort te planten. De grootste fokgroep verblijft in de dierentuin in Surabaya op Indonesië. De dierentuin van Stuttgart coördineert een Europees fokprogramma voor de gouden babiroesa’s.

Bronnen:

• Wikiwand: https://www.wikiwand.com/nl/Babiroesa%27s
• ADW: Tislerics, A. 2000. “Babyrousa babyrussa” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed July 15, 2021 at https://animaldiversity.org/accounts/Babyrousa_babyrussa/
• Seite „Molukken-Hirscheber“. In: Wikipedia, Die freie Enzyklopädie. Bearbeitungsstand: 2. Mai 2019, 04:37 UTC. URL: https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Molukken-Hirscheber&oldid=188127972 (Abgerufen: 15. Juli 2021, 11:33 UTC)

Babyrousa babyrussa

Naam	Gouden babiroesa
Klasse	Mammalia (Zoogdieren)
Orde	Artiodactyla (Evenhoevigen)
Familie	Suidae (Varkens)
Geslacht	Babyrousa (Babiroessa’s)
Soort	Babyrousa babyrussa
Grootte	85-110 cm
Schouderhoogte	65-80 cm
Staartlengte	20-32 cm
Gewicht	43-100 kg
Paartijd
Paringsinterval	Jaarlijks
Draagtijd	150-157 dagen
Nest
Geboorte
Geboortegewicht	380-1050 gram
Aantal jongen	1-2 jongen
Spenen	6-8 maanden
Geslachtsrijp	1-2 jaar
Levensduur in gevangenschap	22 jaar
Voeding	Alleseters: bladeren, wortels, vruchten, insecten, wormen, kleine gewervelde dieren.
Leefgebied	Indonesië op Sulawesi, de Togian-eilanden en op de eilanden van de Soela-groep
Groep/solitair	Solitair en groepjes
Fokprogamma	EEP: Tiergarten der Stadt Nürnberg, Jörg Beckmann
CITES	Appendix I, 01/07/1975
EU Listing	Annex A, 14/12/2019
IUCN	Kwetsbaar (VU), 30/06/2008