Rode brulaap

Beschrijving van de rode brulaap

Leefgebied

Van alle primaten uit de Nieuwe Wereld heeft de rode brulaap het grootste geografische verspreidingsgebied. Hij leeft in het noorden van Zuid-Amerika, van Colombia tot Bolivia. 

Uiterlijk

Rode brulapen zijn licht seksueel dimorf. Vrouwtjes hebben een lichaamslengte van 46 tot 57 centimeter. Mannetjes, die groter zijn, hebben een lichaamslengte van 49 tot 72 cm. Beide geslachten hebben een lange grijpstaart van ongeveer 49 tot 75 cm. De vachtkleur van mannetjes en vrouwtjes is diep roodbruin, hoewel de kleur enigszins varieert met de leeftijd. Rode brulapen hebben een grote nek met een enorme onderkaak en tongbeen, waardoor ze een afschrikwekkende uitdrukking hebben. Vrouwtjes wegen 4,2-7 kg en mannetjes 5,4-9 kg.

Voortbeweging

Rode brulapen zijn dagactieve, boom bewonende primaten die veel van hun tijd hoog in het bladerdak doorbrengen. Ze lopen voornamelijk op vier poten en springen nauwelijks. De lange grijpstaart dient zowel als extra steuntje als voor het grijpen. Bovendien kunnen ze met de handen en voeten goed grijpen waardoor ze goed in de bomen kunnen bewegen. Dit is vooral te zien aan de brede ruimte tussen de tweede en derde vinger van de hand. 

Wetenswaardigheden

• Rode brulapen reageren op grappige wijze op regenachtige dagen tijdens het tropisch regenseizoen. Als reactie op de zware regenbuien brullen ze bij het geluid van naderende regen of wanneer het begint te regenen, en blijven ze gebogen zitten totdat de regen weer ophoudt.
• Ze hebben een gespecialiseerde kaak en maag voor het kunnen eten en verteren van bladeren.
• Qua gedrag zijn ze (samen met andere soorten brulapen) uniek omdat ze het hardste geluid kunnen maken van alle dier in de Nieuwe Wereld.

Voedsel in de natuur

Rode brulapen zijn hoofdzakelijk folivoor. In vergelijking met ander voedsel bevatten bladeren echter weinig voedingsstoffen en suikers. Ze hebben echter in hun maagdarmstelsel twee grote secties die bacteriën bevatten die nodig zijn om de cellulose in bladeren te verteren. Deze verandering in de anatomie heeft geresulteerd in een grote darm welke een derde van hun totale lichaamsvolume inneemt. Bovendien kunnen ze door hun extreem grote onderkaak heel goed kauwen.

De efficiëntie van de spijsvertering wordt verder verbeterd door hoofdzakelijk zachte jonge bladeren te eten en door bepaalde soorten bladeren te eten die ongebruikelijk voedzaam zijn. Daarnaast eten ze zoete vruchten en bloemen wanneer deze beschikbaar zijn, maar ze kunnen weken achtereen alleen op bladeren leven, mits deze van hoge kwaliteit zijn. Rode brulapen brengen bijna hun hele leven door in de bovenste laag van het bos, waar dergelijke bladeren het meest voorkomen. 

Gedrag

Rode brulapen leven in relatief grote sociale groepen, bestaande uit ongeveer 10 dieren, met slechts één of soms twee mannetjes. Vanwege een scheve verhouding tussen de geslachten bestaat er een hevige seksuele competitie zowel binnen een groep als tussen groepen onderling.

Mannetjes die geslachtsrijp zijn, worden uit hun geboortetroep verdreven en zijn gedwongen een andere groep binnen te dringen. Zodra ze dit gelukt is doden ze alle jonge dieren in die groep. Hierdoor kan het mannetje snel paren en ervoor zorgen dat de nieuwe nakomelingen van de groep de zijne zijn. Moeders proberen hun nageslacht te beschermen tegen deze mannetjes. Helaas levert dit voor de vrouwtjes niet veel succes op. Minder dan 25% van de nakomelingen overleeft het binnendringen van een mannetje. 

Een pasgeboren jong krijgt meestal de aandacht van verschillende andere vrouwtjes. Vaak zijn dat vrouwtjes zonder eigen jongen die zich aangetrokken voelen tot deze pasgeborenen. Hierbij zijn ze vrouwtjes uiterst aardig voor de kleintjes welke ze voorzichtig aanraken met hun mond en handen. Ze moedigen het jong zelfs af en toe aan om op hun te klimmen.

Mannetjes tolereren de activiteiten van de jongen in hun groep. Net als bij de volwassen vrouwtjes, tolereren de mannetjes ook dat de jongen af en toe over hen heen klimmen. Dit gebeurt natuurlijk lang nadat het mannetje alle nakomelingen heeft gedood die niet van hem zijn.

Communicatie

Ze zijn het meest bekend vanwege hun oorverdovend gebrul dat tot op 5 kilometer afstand te horen is! Dit geluid, dat hoofdzakelijk door de mannetjes van de groep met behulp van het sterk verlengde tongbeen wordt geproduceerd, wordt beantwoord door andere groepen. Op deze manier kunnen groepen elkaar voortdurend informeren omtrent hun exacte locatie, waardoor inspannende ruzies worden vermeden. 

Predatie

Predatoren zijn roofvogels. Er zijn harpijen waargenomen die rode brulapen aanvallen, doden en opeten. Vooral langs bosranden en in open terrein zijn ze kwetsbaar. Van jaguars is er alleen indirect bewijs dat ze een bedreiging vormen. Andere predatoren zijn poema’s, vossen, ocelots, kaaimannen en boa constrictors.

Voortplanting in de natuur

Het paargedrag van rode brulapen is een ander interessant aspect van hun sociale interacties. Mannetjes en vrouwtjes vormen vaak een ongewoon nauwe relatie, voordat enige seksuele handelingen plaatsvinden. Zodra deze relaties zijn bevestigd, beginnen de seksuele handelingen. Hoewel beide geslachten verleidingsgedrag kunnen vertonen, neemt het vrouwtje meestal de agressieve rol op zich. Om een mannetje te verleiden, nadert het vrouwtje hem en beweegt ze haar tong ritmisch. Het mannetje kan op dezelfde manier reageren, maar als hij dat niet doet, kan het vrouwtje gewoon proberen een ander mannetje te verleiden.

Rode brulapen lijken het hele jaar door te paren. In twee habitats in Venezuela is de geboortefrequentie echter lager in het vroege natte seizoen, van mei tot juli. De vruchtbaarheidscyclus varieert van 16 tot 20 dagen, waarbij het vrouwtje gedurende 2 tot 4 dagen ontvankelijk is. Vrouwtjes werpen voor de eerste keer rond de leeftijd van 5 jaar, terwijl mannetjes meestal pas na ongeveer 7 jaar nakomelingen verwekken. Vrouwtjes zijn dus een paar jaar eerder geslachtsrijp dan mannetjes. 

Pasgeboren jongen zijn aanvankelijk vrij hulpeloos en worden rondgedragen op de buik van de moeder. Ze beginnen hun grijpstaart te gebruiken wanneer ze een maand oud zijn. Een jong gebruikt zijn staart om zich aan zijn moeder vast te houden, want in deze fase van haar leven besteedt de moeder weinig of geen aandacht aan haar nageslacht en slaagt ze er niet in om de baby enige hulp te geven.

Bedreiging

Er zijn geen grote bedreigingen bekend. Er wordt op ze gejaagd, maar ze zijn aardig bestand tegen de jachtdruk. Ze kunnen zich aanpassen aan relatief verstoord bos.

Conservatie

Hoewel verschillende andere brulaap soorten bedreigd worden, heeft de rode brulaap geen speciale conservatiestatus. In sommige gebieden zijn ze echter zeldzamer geworden, wat hoogstwaarschijnlijk komt door de vernietiging van hun habitat. In Brazilië zijn ze gelukkig nog steeds in overvloed aanwezig. 

Bronnen

• AnAge: https://genomics.senescence.info/species/entry.php?species=Alouatta_seniculus Accessed on 2 December 2018
• ADW: Normile, R. 2001. “Alouatta seniculus” (On-line), Animal Diversity Web. Accessed December 02, 2018 at https://animaldiversity.org/accounts/Alouatta_seniculus/
• Link, A., Palacios, E., Cortés-Ortiz, L., Stevenson, P.R., Cornejo, F.M., Mittermeier, R.A., Shanee, S., de la Torre, S., Boubli, J.P., Guzmán-Caro, D.C., Moscoso, P., Urbani, B. & Seyjagat, J. 2021. Alouatta seniculus. The IUCN Red List of Threatened Species 2021: e.T198676562A198687134. https://www.iucnredlist.org/species/198676562/198687134 Downloaded on 08 November 2021. Accessed on 02 December 2018.
• EAZA: https://www.eaza.net/conservation/programmes/ Accessed on 2 December 2018
• CITES: UNEP (2018). The Species+ Website. Nairobi, Kenya. Compiled by UNEP-WCMC, Cambridge, UK. Available at: www.speciesplus.net.  https://www.speciesplus.net/#/taxon_concepts/6697/legal Accessed on 2 December 2018

Alouatta seniculus

Naam	Rode brulaap
Klasse	Mammalia (zoogdieren)
Orde	Primates (Primaten)
Familie	Atelidae (Grijpstaartapen)
Geslacht	Alouatta (Brulapen)
Soort	Alouatta seniculus
Kop-romplengte	♀ 46-57 cm; ♂ 49-72 cm
Staartlengte	49-75 cm
Totale lengte
Gewicht	♀ 4,2-7 kg; ♂ 5,4-9 kg
Paartijd	Het hele jaar
Paringsinterval	424 dagen
Draagtijd	190 dagen
Geboorte	Het hele jaar
Geboortegewicht	263 gram
Aantal jongen	1 jong
Spenen	372 dagen
Geslachtsrijp	♀ 5 jaar; ♂ 7 jaar
Levensduur in het wild	25 jaar
Voeding in de natuur	Bladeren, bloemen, zoete vruchten
Leefgebied	Noorden van Zuid-Amerika, van Colombia tot Bolivia.
Groep/solitair	Groepjes
Fokprogramma EAZA	–
CITES	Appendix II (04/02/1977)
EU Listing	Annex B (04/02/2017)
IUCN	Niet bedreigd (LC, 1-7-2008)